Temmuz 2017’de yayınlanan Anadolu İmam
Hatip Meslek Lisesi öğretim programları, 2017 Ocak ayında hazırlanan
taslağa göre devrim, ulusal devlet, laiklik karşıtı ifadelerin
müfredatta daha fazla ve açık şekilde yer almıştı. MEB, programı yeniden
düzenleyerek 20 Ocak’ta yayınladı. Daha önceki yazılarımızda
değindiğimiz için bu yazımızda özellikle programın yeni halinin önceki
halinden farklılıklarını ele alacağız. Çalışmamız kapsamında bu lisede öğretilen Fıkıh, Tefsir, Dinler Tarihi, Hadis, Akaid, Kelam, Hitabet ve Mesleki Uygulama, Temel Dini Bilgiler, Siyer derslerinin öğretim programlarını inceledik. İLİM Mİ BİLİM Mİ? Bazı yerlerde felsefe, sosyoloji, psikoloji, astronomi, fizik, biyoloji ve coğrafya gibi bilimler “ilim” olarak gösterilmiştir. [1]
Bazı yerlerde de bilim olarak kavramsallaştırılmıştır. Bu dallar
bilimdir ama MEB acaba bilimi, ilim olarak mı kabullendirme amacındadır? ATATÜRK YOK SAYILDI 134 sayfalık öğretim programında Atatürk kelimesi bir kere bile
geçmiyor. Tevhidi tedrisat yasasının önemine, bu yasayla Din İşleri
Reisliği’nin kurulduğuna, Atatürk’ün ve Atatürk dönemi kadrolarının din
ile ilgili uygulamalarına, Atatürk’ün din ve vicdan hürriyeti, laiklik
ve din arasındaki ilişkiye dair sözlerine yer verilmemiştir. Özeti
Atatürk yok sayılmıştır. Temmuz ayındaki programda Kuran’ın
Türkçe’ye çevrilmesini isteyen Atatürk’ten bahsedilmemesi anlayışı yeni
programda da sürmektedir. Tefsir dersinde Türkçe tefsir çalışmaları
hususunda Elmalılı M. Hamdi Yazır, Ömer Nasuhi Bilmen ve Celal Yıldırım
gibi müfessirler ve eserlerinden örnekler verileceği belirtiliyor [2]
ama Atatürk anılmıyor. Oysaki TBMM’de İslami kültürün temel
kaynaklarının Türkçe’ye kazandırılmasına karar verilmiştir. Kuran ve
Hadisi Şerife, Türkçe Tercüme ve Tefsir Heyeti uzmanı için Diyanet
İşleri Başkanlığı’na pay ayrılmıştı. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’a
TBMM kararıyla tefsir ve 12 ciltlik Buhari tercüme ve şerhi
yaptırılmıştır. Atatürk dine karşı yaklaşımını şöyle anlatır: “Kuran’ı Kerim’in Türkçe’ye çevrilmesini buyurdum. Bu da ilk
kez olarak Türkçe’ye çevriliyor. Muhammed’in hayatına ait bir kitabın
çevrilmesi için de emir verdim. Halk yinelenmekte olan bir şeyin var
olduğunu ve din ileri gelenlerinin derdi ancak kendi karınlarını
doyurup, başka bir işlerinin olmadığını bilsinler.” [3] ALEVİ KATLİAMINA ONAY VEREN EBU’SSUUD ANLATILACAK Dahası Alevi katliamına onay veren şeyhülislam Ebu’sSuud’unD
dersinde Arapça tefsirine de değinilecekmiş. Bu Alevi yurttaşlarımızı
üzer ve kızdırır. Çıkarılmalıdır. İlgili cümle şöyle: “Türkçe tefsir çalışmaları. Ayrıca yazan Türk müfessirler ve
eserlerine (İmam Maturidi, Zemahşeri, Efendi ve İsmail Hakkı Bursevi) de
kısaca değinilecektir.” [4] LAİKLİK MESELE GÖRÜLÜYOR Atatürk’ün ilkelerinden olduğu için laiklik yerine sekülerizm demeyi
tercih ediyorlar. Laiklik kelimesi programlarda geçmiyor. Aslında
laikliği daha dayatmacı görmekle beraber öğretim programını
hazırlayanlar açısından sekülerizm de “mesele”. Kelam dersi öğretim programında “Kelam İlmi ve Güncel Meseleler” ünitesinde
laikliğin yerine kullanmak istedikleri sekülerizm, Deizm, Politeizm,
Agnostisizm, Pozitivizm, Ateizm, Nihilizm, Sekülerizm, Satanizm, Tenasüh
ve Reenkarnasyon, Kötülük Problemi, Sahte Peygamberlik ile birlikte
sayılarak “mesele” olarak kalmaya devam etti. [5] Kelam öğretim programına dayalı olarak hazırlanan “Kelam” ders kitabında laiklik kamu otoritesinin (devletin) dayatması olarak değerlendiriliyor: “Sekülerizm, modernleşme süreçleri içinde gerçekleşen bir tür
kendiliğinden gelişmeye gönderme yapmaktadır. Laiklik ise toplumu
sekülerleştirmeyi amaçlayan bir kamu otoritesinin, belli bir laik toplum
telâkkisi veya tasarımını hayata geçirmek amacıyla, insanlara ve insan
topluluklarına dayatmada bulunmasıdır.” [6] Yine bu ders kitabında laiklik, Batı’nın fikir ve inanç problemi, İslam için “tehdit ve tehlike” sayılmaktadır. ALEVİLİĞİN ADI YOK Din derslerinin hiçbirinde Alevilikten bahsedilmemiştir. İnanç bağlamında Alevilik “yok”
hükmündedir. Alevilik mezhepler arasında da sayılmamıştır. Bunun vicdan
özgürlüğüyle hiçbir bağı yoktur. Oruç çeşitleri olarak farz, vacip ve
nafile oruçlara yer verilmiş; ancak Alevilerin tutuğu Muharrem orucuna
değinilmemiştir. Ortaokul 5. sınıf ve lise 9. sınıfta öğretilmek üzere Din Kültür ve
Ahlak Bilgisi öğretim programında Alevilerin Muharrem Orucu ve Aşure
anlatıldığı halde Anadolu İmam Hatip Meslek Lisesi öğretim
programlarında yer verilmedi. Anlaşılıyor ki imam hatip lisesi müfredatı
daha mezhepçi temelde düzenlenmiştir. Caferilik mezhep kabul edilmiştir. Ülkemizde neredeyse hiç görülmeyen
Hinduzm, Yahudilik, Mecusilik, Budizm, Sihizm, Konfüçyanizm, Taoizm,
Zeydilik inançlarına yer verilmiştir ama Aleviliğe yer yoktur. VATAN İÇİN DEĞİL DİN İÇİN SAVAŞ: CİHAT Temmuz ayında müfredata giren cihat yeni öğretim programlarında da var. Fıkıh dersinin “İbadât” ünitesinde “Cihat” bu ünitede şu konu başlıklarıyla anlatılacak: “Cihat 1. Cihatla İlgili Temel Kavram ve Hükümler 2. Mekki ve Medeni Ayetlerde Cihat” [7] Savaş, vatan savunmasıyla sınırlı olarak ele alınmıyor, İslam’ın
yayılması için verilen savaş da cihat kapsamına alınıyor. Bu savaş bazı
hoşgörülü din yorumcularının anladığı gibi güzel ahlakı öğütlemek, nefsi
terbiye etmeye yönelik cihat anlayışıyla sınırlandırılmamıştır. Artık
vatan savunması temelindeki haklı savaş ile yayılmacı nitelikteki haksız
savaş arasında ayrım yapılmıyor ve İslam dinini yayacak her savaş,
haklıhaksız olduğuna bakılmaksızın cihat uğrunda savaş olarak kabul
edilecektir. CİZYE, HARAÇ, FEY, GANİMET, ESİR KAVRAMLARI KALDIRILDI, ÖŞÜR EKLENDİ Fıkıh dersinin “İbadât” ünitesinde cihatla ilgili
temel kavram ve hükümlerin açıklanacağı kazanımdan önceki programda yer
alan cizye, haraç, fey, ganimet, esir kavramları kaldırıldı ama öşür
kavramı eklendi. Öşür kavramı ister istemez gayrimüslimlere uygulanan
vergi olan haraç ve cizye de anlatılacağından hem farklı dinlerden olan
vatandaşlar arasında soğukluğa neden olacak hem de verginin eşitliği
ilkesine aykırı olacaktır. Görüldüğü gibi modern hukuktan değil “İslam’da savaş hukuku”ndan
bahsedilmektedir. Cihat nefse karşı mücadele ve vatan savunmasının
dinsel pekiştiricisi olmanın dışına çıkarılmamalıdır. Cihat kavramının
gaza, fetih, cizye, haraç, fey, ganimet, esir, öşür gibi kavramlarla
anlatılması yanlıştır. KISAS, DİYET, TAZİR CEZALARI Fıkıh dersi “Muamelat ve Ukubat” ünitesinde “İslam Ceza Hukuku: Ukûbât” konusunda “suç,
ceza, had, tazir, kısas, diyet, kazif kavramları verilecek; had ve
tazir cezaları ile ilgili ayrıntılara girilmeyecek; İslam ceza
hukukundaki yaptırımlar, illet ve hikmet boyutuyla ele alınacak; adalet,
beraeti zimmet, suçun şahsiliği, suç ceza dengesi gibi temel ilkelere
değinilecek” imiş. [8] Fıkıh ders kitabında bu hususlar ayrıntılı olarak anlatılıyor. HELAL TİCARET, HELAL BESLENME Sadece islami ceza hukuku alanında kalınmıyor, Medeni hukukun
değiştirilmesi talebinin hatta islami ekonominin de ipuçları veriliyor.
Fıkıh dersi “Muamelat ve Ukubat” ünitesinde
nikah, boşanma, evlenme, miras, Mülkiyet Hukuku, akitler, karz, faiz,
borsa, sigorta, enflasyon, hileli satışlar, karaborsacılık, yapay olarak
fiyatlarla oynama vb konularda İslamın gözettiği esaslar müfredata
eklendi. Gösterelim: “1. Kazanımda nişan, nikâh ve nikâhla ilgili şartlar, veli,
velayet, küfüv, mehir, talak (sarih ve kinayeli lafızlarla talak),
nafaka, muharremat, süt akrabalığı, süt bankası ile ilgili hükümlere
kısaca değinilecektir. 3. kazanımda İslam mülkiyet ilişkisi illet ve hikmet boyutuyla
ele alınacak; mülkün sahibinin Allah olduğuna ve kulun mülkü emaneten
temellük ettiğine değinilecektir. 4. kazanımda konular fıkhi hüküm ve delilleriyle birlikte ele alınacak; 'Faiz' konusunda 'bankacılık sistemine'; 'Helal Kazanç' konusunda
helal ticaret, helal beslenme, genetiği ve öz nitelikleri ile oynanmış
bazı gıdaların zararlarına değinilecek; ayrıca şüpheli şeylerden uzak
durmayı öğütleyen hadislerden örnekler verilecektir.” [9] Hatta "İslam dünyasında" son dönemlerde iktisat ve sağlık üzerine yapılan uluslar arası kongre ve sempozyumlara kısaca değinilecekmiş. [10] Nasıl evlenileceği, boşanılacağı (daha doğrusu kocaların karılarını
nasıl boşayacağı) dine göre belirlenmesi talep ediliyor. Elbette “talep”
kelimesi kullanılmadan. Fıkıh ders kitabında talak konusunu okursanız
görebilirsiniz. Hatta erkeklerin çok eşli olabileceği de yazılıdır. MECELLE GETİRİLMEK İSTENİYOR Fıkıh dersinde öyle bir konu var ki fıkhın ünümüzde de kanunlaştırılması isteğini ima ediyor. Konunun adı “Fıkhın Kanunlaştırılması”. Fıkıh tarihinde kanunlaştırma çalışmalarının açıklandığı kazanımda “Mecelle başta olmak üzere günümüze kadar İslam dünyasında yapılan kanunlaştırma çalışmalarına örnekler verilecektir” [11] ifadesiyle günümüzde kadar gelen kanunlaştırma çabalarından bahsetmek suretiyle “fıkıh modern yasaların yerine mi ikame edilmek isteniyor”
sorusunu akla getiriyor. Çünkü Mecelle 100 sene öncesinde kalmıştır.
Tarihi bilgi vermek kastı olsa Mecelle’yi anlatmakla sınırlı kalınır ama
günümüz anlatılmazdı. Günümüzdeki İslami kanunlaştırmalardan
bahsediyorsa, “Bu kanunların uygulanmasına yönelik bir talebi mi içeriyor” sorusu aklımıza gelir. DARBELERE, SAVAŞLARA KARŞI TEYAKKUZ ARACI SALÂ Bu dersin “Din Hizmetlerinde Cami Musikisi” ünitesinde önceki programdan farklı olarak Salâ’nın teyakkuz aracı olarak değerlendirileceği 15 Temmuz darbe girişiminden örnekle anlatılmıştır: “Salânın özellikle 15 Temmuz’da olduğu gibi ilan ve teyakkuz durumlarındaki uygulama örneklerine yer verilecektir.” [12] ABD ile savaşımızın bir cephesi olan Afrin’e harekat düzenlenirken de
çeşitli illerde Salâ okunmuştu. Anlaşılıyor ki savaş, darbe girişimi,
iktidarların kendilerine aykırı gördükleri toplumsal hareketlere karşı
da Salâ okunabilir. Bu dinin hükümetler eline araç haline gelmesine
neden olur. Toplumu din, mezhep temelinde ayrıştıran, Atatürk’ü yok sayan,
laikliği din için tehdit gören, laikleri hedef haline getiren bir
müfredat milleti böler. Hükümete soralım: Milleti ayrıştıran müfredat ile Afrin’de emperyalizme ve işbirlikçilerine karşı olan savaşın başarısı kolaylaşır mı zorlaşır mı? Mustafa Solak https://odatv.com/alevikatliaminaonayverenisimmufredatagirdi2901181200.html [1] Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretim
Programları, 2018,
s.72. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=317 adresinden
indirebilirsiniz. [2] Age, s.31. [3] Mustafa Solak, Laikliği Doğru Anlamak, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2017, s.83. [4] Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretim Programları, 2018, s.31. [5] Age, s.71, 75. [6] Aynı yer. [7] Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretim Programları, 2018, s.18, 22. [8] Age, s.23. [9] Aynı yer. [10] Age, s.20. [11] Aynı yer. [12] Age, s.84.