Erdoğan’ın döviz ve faiz sınavı: Nereden nereye!

Türk Lirası diğer para birimleri karşısında günden güne eriyor. 'Ekonominin sorumlusu benim ben' diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın sessizliği dikkat çekiyor. Yakın geçmişte döviz bozdurma çağrıları yapan Erdoğan'ın faiz konusundaki sözleri de tartışma yaratmıştı.

Türkiye ekonomisi zor günlerden geçiyor. Türk Lirası yabancı para birimleri karşısında tarihi dip seviyeleri görürken, patronlardan çalışana, gencinden yaşlısına milyonlarca vatandaş gelişmeleri kaygıyla izliyor.

Döviz kurundaki yükseliş, artan hayat pahalılığı ve belirsizlik ekonomideki bozulmayı hızlandırırken, gözler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a çevrildi. Geçmişte ‘Türkiye’nin ekonomisinin sorumlusu benim ben!' diyen Erdoğan'ın sessizliği dikkat çekiyor.

20 Mart 2021 gecesi Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ı görevden alarak, yerine Şahap Kavcıoğlu’nu atayan Erdoğan'ın bu kararının ardından 7.20 seviyesinde olan dolar/TL paritesi 8 lirayı hızla geçti. Daha sonra yükseliş trendine giren dolar kuru son dönemde Merkez Bankası'nın aldığı faiz indirimi kararlarıyla 9.60 seviyesini aştı.

Peki Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçmişte dövizdeki yükseliş ve faiz politikasına karşı neler söylemişti?

İşte Erdoğan'ın ‘ekonomik savaş' olarak nitelendirdiği süreçte bugüne kadar dikkat çeken açıklamaları:

‘DEVALÜASYONDAN BAHSETMEK CEHALET’

MAYIS 2006: Türkiye'de dalgalı kur rejimi hakimdir, bu tür hareketlilikler, inişler, çıkışlar, gelgitler tamamen doğaldır. Kurla ilgili hiçbir hedefimizin olmadığını, kurun tamamen serbest piyasada belirlendiğini, bizim aşırı oynamalar dışında kura müdahalemizin söz konusu olmayacağını, üstüne basa basa söylüyoruz. Dalgalı kur rejiminde devalüasyondan bahsetmek, kusura bakmayın en hafif tabiriyle cehalettir. Yok eğer, bu cehaletten kaynaklanmıyorsa, o zaman bulanık suda balık avlama hesabında olanlar var demektir. Bunu böyle bilin.

‘MERKEZ BANKASI LÜTFETTİ’

ŞUBAT 2015: Merkez Bankası’nın başındaki iyidir, hoştur vs. Ben iyiliğe hoşluğa yaptıklarıyla bakarım, kendi fiziğiyle bakmam. Dün Merkez Bankası lütfetti, politika faizinde çeyrek puanlık indirim yaptı yıl boyunca hepsinin toplamı 2,5 puan. Ocak ayında 1 kalemde 5.5 puanlık artış yapılmıştı. Ocak ayındaki artışın yarısı kadar indirim yapılmış değil. Böyle şey olur mu? Bizim Merkez Bankası’nın bağımsızlığına sözümüz yok. Bize karşı bağımsızlık mücadelesi veriyorsun da başka yerlere bağımlılığın mı var?

‘YARIN YİNE KUR SIÇRADI DİYECEKLER'

MART 2015: Ben Cumhurbaşkanı olarak eleştirimi yaparım, yapabilirim. Buna kimsenin de müdahale etme yetkisi yok.  [Dönemin Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’na sesleniyor] Şimdi burada bu uyarılar yapıldığı halde artık biraz kendine çeki düzen ver. Ben diyorum ki faiz sebeptir enflasyon da neticedir. Bu da benim tezim. O ise enflasyon sebeptir, faiz neticedir diyor.  Eğer enflasyon düşerse faizi düşürecekmiş. Bu demek senin yanlış yolda olduğunun alametidir. Bu milletle, girişimciyle, yatırımcıyla dalga geçmenin anlamı yok. Sen, sene içinde 34 kere enflasyonu revize etmeye kalkarsan, burada bir yerde su kaçağı var demektir. Ama sen ne yapıyorsun, Cumhurbaşkanı'na ve aleyhte konuşanlara laf yetiştiriyorsun. Yarın kur yine sıçradı diyecekler, tamam da tedbiri al.  Bu işi batılı güçlerin verdiği kararlara göre hareket etmekle sürdüremez, faiz lobisinin verdiği talimatlarla hareket edemez.

‘PİYASALARI KURTARMAMIZ LAZIM’

KASIM 2016: Biz uluslararasında gelin hep birlikte altını devreye sokalım. Döviz baskısından piyasaları kurtarmamız lazım. Borçlanırken o şekilde borçlanmanın yolunu arayalım, yerli para birimleriyle borçlanmanın yollarını arayalım. Bu süreci beraber atlatmalıyız, dayanışma içinde atlatmalıyız. Bu vatan bizim, bu topraklar bizim. Hepimiz kardeşiz, dayanışma içerisinde bu süreci beraber atlatacağız. Unutmayın, yakın tarihin gördüğü en alçak darbe girişimini, en sinsi işgal teşebbüsünü, en kanlı terör saldırısını aynı anda yaşayıp başarıyla üstesinden gelen bu millet, elbette ekonomik baskılara karşı da kendisini müdafaa edecektir.

‘SİZLERİ ALLAH İÇİN SEVİYORUM…’

ARALIK 2016: Son günlerde hani bir döviz meselesi çıkardılar. Dolar şöyle oldu, böyle oldu. Ne olursa olsun. Ben milletime şunu hatırlatıyorum. Sevgili milletim, sizleri Allah için seviyorum. Yastığının altında döviz olanlar, gelsin parasını altına dönüştürsün. Gelsin, parasını TL’ye dönüştürsün. Türk Lirası değer kazansın. Altın değer kazansın. Ne lüzum var gideceğiz, dövize değer kazandıracağız? Gelin bunu yapın. Bu adımı attığımız sürece birilerinin oyunu da bozulacaktır. Hiç endişe etmeyin. Bu oyunu kısa zamanda bozarız. Bundan önce de bunu yaptılar. 20072008’de de yaptılar, o zaman ne dedim? Teğet geçecek, dedim. Aynı şeyi yine söylüyorum. Teğet geçecek.

‘SİZ KARDEŞİNİZE BU YETKİYİ VERİN’

HAZİRAN 2018: Bu kur filan, bunların hiçbirisi bizim geleceğimizi belirleyen şeyler değil. Bizim geleceğimizi, biz belirleyeceğiz. Bir takım çevreler ısrarla Türkiye’nin başına kara bulutlar toplamaya çalışıyor. Halbuki Türk ekonomisi bu tür saldırılara karşı şerbetlidir. 24’ünde siz bu kardeşinize yetkiyi verin, ondan sonra bu faizle şunla bunla nasıl uğraşılır göreceksiniz. Japonya eksi faizle çalışıyor. Amerika'ya geliyorsun ikilerde, bilemedin üçte… Onların bankaları böyle çalışıyor da bize ne oluyor? Şu anda 20'lerde, 25'lere kadar çıkıyor. Faizin böyle olduğu bir ülkede siz yatırım yapabilir misiniz? Arkadaşlar bunu değiştireceğiz, bu işin lamı cimi yok. Bir anda üç puan, arkadan bir buçuk puan daha. Şimdi bazıları diyor ki ‘Başkanım tam seçim arifesinde bunları kullanmayın, konuşmayın.' Neyi konuşmayacağım?

ONLARIN DOLARLARI VARSA BİZİM ALLAH'IMIZ VAR

AĞUSTOS 2018: Bugün dünden daha iyi, yarın bugünden de iyi olacağız. Hiç endişeniz olmasın. Çeşitli kampanyalar sürdürülüyor. Bu kampanyalara kulak asmayın. Şunu unutmayın, onların dolarları varsa bizim de halkımız, hakkımız, Allah’ımız var.  Çok çalışacağız, çok koşacağız. İnşallah 2023’e farklı gireceğiz. Benim buna imanım, inancım var.

‘LAF DİNLEMİYORDU…’

KASIM 2019: Bu faizi düşürmekten başka çare yok dedim, bunu düşürdükçe enflasyon düşer dedim, büyüme hızlanır dedim. Şimdi sistem değişince Merkez Bankası başkanını görevden alma yetkisini de aldık, laf dinlemiyordu. Yeni arkadaş ile devam ettik, dedik ki faiz oranlarını düşüreceğiz. Faiz kalkınmada en büyük zulümdür, üretimi durdurur, sizin büyümenizi engeller, adımlar atılınca hava değişir

‘ACI İLACI İÇMEMİZ GEREKİYOR' 

KASIM 2020:  Milletimizin geleceğine güvenle bakabilmesi için bugün alınması gereken tedbirler neyse onları hayata geçirmekten kaçınmıyoruz. Gerekirse şu aşamada bazı acı ilaçları içmemiz gerektiğinin de farkındayız. Dün yapılan faiz artırımı kararını bu çerçevede değerlendiriyorum. Asıl hedefimiz enflasyonu en kısa sürede önce tek haneli rakamlara, ardından orta vadeli hedeflerimizdeki seviyeye düşürerek faizlerin de buna uygun şekilde aşağı inmesini temin etmektir. Bu başarıldığında kurun da istikrara kavuşacağını düşünüyorum. Türkiye’yi faizenflasyonkur sarmalından çıkarmamız şarttır. Aksi halde sürekli bu tartışmayı yaşamak, bu bedelleri ödemek mecburiyetinde kalacağız. Her zaman söylüyorum bugün burada yine söylüyorum: Faiz sebeptir, enflasyon neticedir. Bunu böyle bilin.

https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/erdoganindovizvefaizsinavineredennereye6723929/