Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün, 21 Eylül 1924'te ilk kazmayı vurarak çalışmalarını başlattığı, 378 kilometrelik SamsunSivas (Kalın) demiryolu hattının, 30 Eylül 1931'de tamamlandı. 29 Eylül 2015 tarihinde yenilenme çalışması nedeniyle ulaşıma kapatılan ve aradan geçen 4 yıla rağmen açılamayan SamsunSivas Demiryolu, 2018 Yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda geniş yer buldu. Denetim raporunda, “Gecikmeler nedeniyle ülkenin 72 milyon Avro (455 milyon 760 bin TL) kayba uğradığı” belirtiliyor.
“Ulaştırma Operasyonel Programı içerisinde yer alan SamsunKalın Demiryolu Hattı Modernizasyonu projesinde, AB fon taahhütlerinin 2017 yılı sonuna kadar kullanılması gerektiği halde, projede yaşanan gecikmeler nedeniyle, AB fonlarının kullanılamaması sonucunda yaklaşık 72 milyon Avro tutarında bir fon kaybı gerçekleşmiştir” denilen denetleme raporunda, “Projede yaşanan bu gecikme nedeniyle 2018 yılı içerisinde projeye ilişkin ara ödemelerin tamamı merkezi yönetim bütçesinden karşılanmıştır” ifadelerine yer veriliyor.
72 Milyon Avroluk kayıpla ilgili olarak Sayıştay Denetleme Raporu’nda “Katılım öncesi AB’den sağlanacak fonların yönetimine ilişkin 2011/15 sayılı Başbakanlık Genelgesi” ile IPA Uygulama Tüzüğü’ne atıf yapılıyor. Katılım öncesi AB’den sağlanacak fonların yönetimine ilişkin 2011/15 sayılı Başbakanlık Genelgesi’nin “Kurumsal Yapılar” bölümünde, “Program otoritelerinin desteklenecek proje ve faaliyetlere ilişkin olarak, programlama, ihale ve sözleşme yapılması, proje ve faaliyetlerin yürütülmesi, ödemelerin yapılması, muhasebeleştirilmesi ile buna ilişkin kontrol, izleme ve değerlendirmelerin gerçekleştirilmesi görevlerinin yerine getirilmesinden sorumlu oldukları” belirtiliyor.
IPA Uygulama Tüzüğü’nün program otoritelerinin görev ve sorumluluklarını düzenleyen 28’inci maddesinde de, “Program otoritelerinin sağlam mali yönetim ilkelerine uygun olarak programları yürütmek ve bu kapsamda programların uygulanmasını izlemekle sorumlu oldukları” hükmüne yer veriliyor. Sayıştay Raporu’nda bu bilgiler aktarıldıktan sonra “Dolayısıyla, Ulaştırma Operasyonel Programının program otoritesi olan Bakanlığın IPA projelerini sağlam mali yönetim ilkelerine uygun olarak yönetmenin yanında proje süreçlerini kontrol ve izleme sorumluluğu bulunmaktadır. AB tarafından IPA projeleri için sağlanan fonların süresinde harcanamaması nedeniyle iade edilmesinin, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılamamasına ve sözleşme süresi devam eden projelere ilişkin bakiye ödemelerin bütünüyle merkezi yönetim bütçesinden karşılanmasına neden olduğundan bu fonların zamanında kullanılabilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasının yerinde olacağı düşünülmektedir” deniliyor.
Ulaştırma Bakanlığı yetkililerinin Sayıştay’ın eleştirilerine verdikleri cevapta bir taraftan “İhale onay sürecinin beklenenden çok daha uzun sürmesinden” diğer taraftan da “Yüklenicinin sahada işe geç başlaması, ek süre talepleri ve iş programına uyum konusunda gösterdiği düşük performanstan” yakındıkları görülüyor.
Türkiye ile Avrupa Birliği’nin bugüne kadar imzaladı en büyük ortak projesi SamsunSivas (Kalın) Demiryolu Hattının yenilenmesidir. Ortaklık sözleşmesine göre 2015’de başlayan yenileştirme çalışmaları 2017 Aralık sonunda bitecek, sistem 1 yıllık deneme sürüşünden sonra 2018 sonunda ulaşıma açılacaktı. Ancak aradan 3 yıl geçmesine rağmen henüz deneme sürüşüne bile başlanılamadı.
16 Kasım 2018 tarihindeAvrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Christian Berger, Samsun Tren Garı'na gelerek, AB hibeleriyle AB sınırları dışında gerçekleştirilen en büyük proje olma özelliğini taşıyan SamsunSivas (Kalın) demiryolu hattında incelemelerde bulunmuş ve deneme seferine çıkmıştı.
http://m.samsunhabertv.com/haber/5002150/samsunsivasdemiryolusayistayraporunda72milyonavroyaneoldu