Söyleyin paralar nerede? 22 yıldır toplanan deprem paraları nerede? Merkez Bankası'nın deprem ve afet için biriktirdiği yedek bütçe, ihtiyat akçesi nerede?

Bu soruyu sormaktan vazgeçmeyeceğiz... Merkez üssü Kahramanmaraş olan depremin bugün 4. günü. Vatandaşlar saatlerle yarışarak kendi imkanlarıyla enkaz altında olan yakınlarını kurtarmaya çalışmaya devam ediyor. Akıllarda ise tek soru: Deprem paraları nerede?...

Depremin ardından 4. gün. Ölü sayısı an be an artmaya devam ediyor. Can kaybında son rakam 16 bin 170... Vatandaşlar saatlerle yarışarak enkaz altında olan yakınlarını kurtarmaya çalışıyor.

Kahramanmaraş'ta meydana gelen deprem nedeniyle, deprem bölgelerine yardım kampanyaları devam ediyor. Vatandaşlardan bölgeye gıda, kıyafet yardımları yağıyor. Zengin kesim bölgeye para bağışlarında bulunuyor. Havalimanları, otoyollar bölgeye yardım için akın eden vatandaşlarla dolu.

Erdoğan depremin 3. gününde Kahramanmaraş'a giderek "Her ailemize 10 bin lira yardım yapmayı planladık. Bugün daha rahatız, yarın daha da rahat olacağız, sonraki gün daha da rahat olacağız." açıklamasıyla tepki çekmişti

Enkaz çalışmaları ve depremzedelere yardım konusunda sınıfta kalan hükümet kanadına vatandaşlar "deprem vergileri nerede?" diye isyanda.

VERGİLERİN AKIBETİ MERAK EDİLİYOR?

Türkiye’nin yaşadığı en büyük depremlerden 17 Ağustos 1999 Gölcük ile 12 Kasım 1999 Düzce depremlerinin yol açtığı ekonomik kayıpları gidermek amacıyla o yıllarda çeşitli vergiler getirilmişti.

20 bine yakın insanın hayatını kaybettiği depremin ardından getirilen ve kamuoyunda deprem vergisi olarak bilinen "zararın giderileceği" sözüyle toplanan vergilerin akıbeti yeniden gündeme geldi.

EK VERGİLER GETİRİLMİŞTİ

1999 yılında yürürlüğe giren, kamuoyunda deprem vergisi olarak bilinen ve 31 Aralık 2003’te sona erecek olan vergi uygulamalarını ise dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan kalıcı hale getirmişti. 

26 Kasım 1999 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 4481 sayılı Kanun’la deprem için getirilen ek vergiler kapsamında; gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden, 1998 yılına ait matrahları üzerinden yüzde 5 ek vergi alındı. Gayrimenkul sahiplerine 1999 yılı emlak vergisi matrahları üzerinden bir defaya mahsus olmak üzere getirilen ek emlak vergisi de Aralık 1999 ve Mart 2000 olmak üzere iki eşit taksitte ödendi. Taşıt sahiplerinden de 1999 yılı tutarı kadar olmak üzere bir Motorlu Taşıtlar Vergisi daha tahsil edildi.

Özel iletişim vergisi bir yıllığına getirildi ama bugün itibariyle yaklaşık 24 yıldır devamlı surette tahsil ediliyor. Bu vergilerden daha sonra kalıcı hale gelen ve kamuoyunda “deprem vergisi” olarak bilinen Özel İletişim Vergisi’nden bugüne kadar elde edilen gelir 88 milyar TL.

DEPREM VERGİLERİ BAKIN NEREYE GİTTİ?

Devletin, 1999'dan 2022 sonuna kadar tahsil edildiği yıllardaki nominal değeriyle topladığı 88 milyar 240 milyon TL 'deprem vergisi' Hazine'ye aktarmıştı.

‘Yedek akçeler yerel seçimlerden iki ay önce sıfırlandı’

DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan 2021 Nisan ayında "Merkez Bankası’nın yedek akçe hesabı kara günler içindir. 2018 sonuna kadar biriktirilen yedek akçeler, 2019 yerel seçimlerinden iki ay önce sıfırlandı. Rakam 40 milyar TL." ifadelerini kullanmıştı.

"Nereye harcandıysa harcandı"

2020 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan, CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'nun Elazığ depremi sonrası yönelttiği "Deprem vergileri nereye harcandı?" sorusuna, "Harcanması gereken yere harcadık. Nereye harcandıysa harcandı" yanıtını vermişti.

DEPREM VERGİSİ BANKALARA, MÜTEAHHİTLERE GİTTİ

Dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “Hatırlayın, 2001 yılında Dünya toz pembeydi. Herhangi bir global kriz yoktu. Buna rağmen Türkiye toz duman hale gelmişti. Bu siyasi istikrarsızlıktan kaynaklanmıştı o yıllarda. 238 milyar dolar zararı oldu, 48.5 milyar doları bankacılıktan olmak kaydıyla. Çok büyük zararını çektik bunların. O deprem vergisi dediğimiz vergilerle toplanan paralar o yıl ki krize gitmişti. O yüzden Türkiye artık siyasi istikrarıyla beraber bütün sektörlerdeki başarısını katlayarak devam ettirecektir. Yalnızca enerji sektörüne has bir konu değil” demişti.

2011 Van depremi ‘deprem vergileri’ sorusuna yanıt veren dönemin Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise toplanan paraların duble yollar, havalimanları ve sağlık harcamalarında kullanıldığını söylemiş "Bu vergiler bizim sağlığımıza gidiyor. Diyorsunuz ki bu çerçevede 44 milyar liralık vergi topladınız, nereye gitti. Sadece bir yıllık vatandaşın sağlığı için yaptığımız harcama 44 milyar lira. Bu, duble yollara gidiyor, demiryollarına, havayollarına, çiftçimize, eğitime gidiyor.” ifadelerini kullanmıştı.

Yeniçağ