TMO fındığı almıyor, tüccar ucuza kapatıyor! "Ferrero tekel oldu, Erdoğan göz yumdu"

Fındık alımı için taban fiyatı 82,5 lira olarak belirlendi. Ancak yeterli TMO olmaması nedeniyle üretici, düşük fiyata tüccara satmaktan şikayetçi. Odatv'ye konuşan CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel, taban fiyatının Cumhuriyet tarihinde ilk kez maliyetin altında olduğunu söyledi. Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı'nın, AKP milletvekili olduğunu söyleyen Adıgüzel, "Sarı öküzü baştan vermişiz" dedi. Ferrero'nun fındıkta tekelleştiğini belirten Adıgüzel, "Erdoğan buna göz yumdu" diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, fındık alım fiyatını "Fındık ihracatın ekonomimize yıllık katkısı 2 milyar doları buluyor. TMO'yu yeniden görevlendirdik. Fındık alım fiyatları yüzde 50 sağlam iç Giresun kalite için kilogram başına 84 lira, revant için 82 lira 50 kuruş olarak belirlenmiştir." ifadeleriyle açıklamıştı.

"SADECE 3 İLÇEDE TMO ALIM YAPIYOR"

Odatv'ye konuşan CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel, fındık taban fiyatının, maliyetinin 85 lira olduğunu söyledi. Cumhuriyet tarihinde ilk kez taban fiyatının altında bir taban fiyatı açıklandığını belirten Adıgüzel, Toprak Mahsulleri Ofisi(TMO)'nun ise Ordu'da sadece 3 ilçede açılmasından şikayet etti. Bu durumun, fındık üreticisini mağdur ettiğini ve taban fiyatının altında fiyat veren tüccarlara mahkum ettiğini belirten Adıgüzel şunları söyledi:

"Bu seneki gibi bir facia Cumhuriyet tarihin olmadı. İlk defa maliyetin altında taban fiyatı açıklandı. Maliyet 85 TL iken, Cumhurbaşkanı Erdoğan 82,5 TL fiyat açıkladı. İlk darbe buradan geldi. İkinci darbe, TMO alım ofisini az sayıda tutmaları. 19 ilçemiz var, sadece 3'ünde alım ofisi açarak adeta üreticiye, tüccar kapısını gösterdiler. Haliyle 72 liradan 73 liradan, 10 lira aşağıdan tüccarda satılıyor. Sebebi TMO. TMO 3 ofis açtı. Altınordu, Ünye ve Fassa'da, sahil ilçelerinde açıldı. Ordu için rakamlar şudur:

Günde 3 ofisten toplam alabileceği fındık miktarı 500 tondur. Halbuki Ordu'da 200-230 bin ton fındık üretiliyor. 3 ofis ancak 1.5 senede tüm Ordu'nun fındığını alabilir. Kimse 1.5 sene beklemez, mecburen tüccara gidecek. Fındık yukarıda üretiliyor, 40 kilometreden fındığı getirecek masraf yapacak, sahile indirecek, bir de belki fındığı beğenilmeyecek. Sen o masrafla fındığı sahile indirir misin? Mecburen tüccara veriyorsun."

"FINDIK TÜCCAR ÖNÜNDE YIĞILIYOR, FİYAT AŞAĞI GİDİYOR"

Açıklanan taban fiyatının düşük olmasının yanı sıra, özel sektörde ise bu fiyatın da uygulanmadığını belirten Adıgüzel, denetimsizlikten yakınarak şunları belirtti:

"Taban fiyatı açıkladığın zaman, serbest piyasa da dahil satım olmaması lazım. Fakat kontrol etmiyorlar. Hem almıyorsun fındığı, hem de altında oluşan fiyatı kontrol etmiyorsun. Denetim yok, alım yaparak desteklemiyor da. Hem taban fiyatı açıklıyorsun, hem almıyorsun o fiyattan, hem de denetlemiyorsun... Fındık tüccar önünde yığılınca fiyat aşağı gidiyor. Erdoğan'ın taban fiyatı açıklaması olmuşsa, TMO'nun onu alacak şekilde ofis açması gerekiyor. O zaman 82,5 deme. 100 lira de. Nasıl olsa almıyorsun."

"MASANIN İKİ TARAFINDA DA AKP VAR"

Fiskobirlik'in Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar'ın, AKP Sakarya Milletvekili olduğunu belirten Adıgüzel şu ifadeleri kullandı:

"Lütfi Bayraktar bu sene AKP Sakarya milletvekili seçildi. Fındık fiyatı açıklanmadan önce de aynı konumdaydı, hala Fiskobirlik'i bırakmadı. Üreticiler ve hükümet masanın iki tarafı. Ama nasıl oluyor? Masanın iki tarafında da AKP var. Böyle bir şey olabilir mi? Kale içeriden fethedilmiş. Sarı öküzü baştan kaptırmışız. Nasıl bir yere geldik biz? Ben bir kazanıyorum, 15 öbürü kazanıyor. Bu bir soygun. Burası AKP'ye oy veren bir yer, ama AKP tarafından mağdur ediliyor."

"ÜRETİCİ 82 LİRA KAZANIYOR, ABD'DE 700 LİRAYA SATILIYOR"

Dünyanın en önemli fındık ihracatçısı olan Türkiye'de, üreticilerin çok düşük kazançlar elde ettiğine dikkat çeken Adıgüzel, geçen sene düşük fiyattan alınan fındığın bu sene yurt dışında 26 dolara satıldığını aktarı:

"İkinci bir konu. ABD'de kilosu 26 dolardan satılıyor, aynı Fiskobirlik. Yarım kilosu 13 dolar. Bugünkü fiyatı 700 liraya satıyorsun. Bir de detay var. O satılan bu senenin fındığı değil, geçen senenin fındığı. 43 liraya aldığı fındığı 700 liraya satıyor. Tam 15 kat. Dünyanın hiçbir yerinde tarladan rafa bu kadar fark olmaz. En fazla 3-4 kat olur. Çok ciddi bir rakam. Resmen Türkiye soyuluyor."

"FERRERO TEKEL OLDU, ERDOĞAN GÖZ YUMDU"

Türkiye'de, özel sektörden en büyük fındık alımının, yabancı şirket Ferrero'ya ait olduğunu belirten Adıgüzel, firmanın bu konuda tekelleştiğini söyledi. Öte yandan Rekabet Kurumu tarafından Ferrero'ya 15 Kasım 2022 yılında "Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'u ihlal" suçlamasıyla dava açıldığını belirten Adıgüzel, şu ifadeleri kullandı:

"800 bin ton rekolte açıklandı. Rekolte bazlı olunca fiyat düşüyor. Biz bu rekoltenin doğru olmadığını söyledik, 700'ün altında olduğunu söyledik. Şimdi bir de kurak gitti hava, 600'ün altına düştü. Fındık az, fındık az olduğu halde fiyat düşüyor. Tamamı tüccar, tekel kazanacak. Fındığın yüzde 70'ini Ferrero ve yandaşları alıyor, Erdoğan göz yumuyor. Tekel olduğu için piyasayı domine ediyor. Bu yasal değil. Bunu belki ilk siz yazacaksınız. Şu anda rekabet kurumu Ferrero'yu takibe aldı ve soruşturma başlattı. 3 Kasım 2022, şikayet üzerinden takibe aldı. Bir devlet memuru hakkında soruşturma açılınca görevden al çektiriyorsunuz değil mi? Madem devletin kurumu soruşturma açıyor, şüphe var. Bu adamlar neden hala Türkiye'de fındık alıyor? Dava sürüyor, fındık almaya devam ediyor. Erdoğan bunları biliyor, izin veriyor."

Rekabet Kurumu'nun duyurusunda ise şu ifadeler yer alıyor:

"Ferrero International S.A. ve iştiraklerinin fındık pazarında, üretimden itibaren, alım, kırım ve ihracat aşamasına kadar tüm seviyelerdeki eylemleri ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal ettikleri iddiasına yönelik olarak yürütülen önaraştırma Rekabet Kurulunca karara bağlandı.

Önaraştırmada elde edilen bilgi, belge ve yapılan tespitleri 03.11.2022 tarihli toplantısında müzakere eden Rekabet Kurulu, bulguları ciddi ve yeterli bularak; Ferrero Fındık İthalat İhracat ve Ticaret AŞ hakkında soruşturma açılmasına, 22-50/734-M sayı ile karar verdi."

“SAKLI SEÇİLMİŞLER” UYARMIŞTI

Gazeteci yazar Soner Yalçın’ın kaleme aldığı Kırmızı Kedi Yayınevinden çıkan “Saklı Seçilmişler” isimli kitabında küresel gıda tekellerini ve insan sağlığı üzerindeki tehlikelere karşı uyarmıştı. 

Kitapta uyarıda bulunan şirketler arasında Ferrero’nun da adı geçiyordu. Türkiye’de fındık üretimi ve fiyat belirlemesi üzerinde büyük bir etkisi olan İtalyan firmasıyla ilgili Soner Yalçın şu ifadeleri kaleme almıştı:

“Dünyada fındığın yüzde 85'ini Türkiye üretiyor.

Dünya çikolata devleri fındığı bizden alıyor.

Bu sebeple 2015 yılında fındıkta ihracat rekoru kırdık:

2 milyar 827 milyon dolarlık satışla fındıkta bugüne kadar en büyük döviz geliri yaptık.

İyi de…

Bizden fındığı alıp markalaştıran Michele Ferrero'nun yıllık cirosu, 11 milyar dolar!

Parayı karşılaştırdığınızda ihracat rekoru kırdığımız rakam komik duruyor.

İtalya ile hemen hemen aynı yıllarda başladığımız yarışta neden bu derece geri kaldık?

Fındık; işlenip çikolata, şekerleme ve gıda ürünlerine dönüştüğünde dünyada onlarca milyar dolarlık bir ekonomi yaratıyor. Ancak Türkiye bu ekonomiden sadece yaklaşık 3 milyar dolarlık bir pay alıyor.

Evet. Fındığın katma değerini Türkiye kazanamıyor; Ferrerolar kazanıyor.

İşte bu nedenle Türkiye'den şirket alıyorlar. Fiskobirlik gibi tarım satış kooperatifleri yok edilince, İtalyan devi Ferrero firması, Türkiye'deki fındığı aracılar vasıtasıyla topluyor. Yani, aracılar çiftçinin sırtından para kazanıyor; Ferrero para kazanıyor; Türk çiftçisi mağdur ediliyor.

Yoksa Ferrero niye Türk şirketi satın alsın?

Bunları konuşmuyoruz…

Bunları yazmıyoruz…

Bunları tartışmıyoruz…

Gereksiz polemik konuları etrafında birbirimizle didişip duruyoruz.

Oysa. Fındık üretimini nasıl artıracağız; üretici gelirini nasıl yükselteceğiz; ve dünya devi markalar nasıl yaratacağız, bunlar konusunda çalışmalar yapmamız gerekmiyor mu?

Atatürk'e dil uzatılacağına onun 1935 yılında topladığı Birinci Ulusal Fındık Kongresi ya da 1938'de kurduğu Fiskobirlik'ten ders çıkarmak gerekmiyor mu?

Açılan yolda devam edilse idi; Michele Ferrero yerine dünya fındık devi bir Türk markası olmaz mıydı?”

Odatv.com