YSK'daki o dört üyeye dikkat!

Emekli Mülkiye Başmüfettişi Mahmut Esen, YSK toplantı ve karar sayıları konusunda ve devam eden kararla ilgili tartışmalara dair bir değerlendirmede bulundu.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) geçen Pazartesi yaptığı toplantıda AKP'nin olağanüstü itirazını oy çokluğuyla kabul etmişti. Böylece İstanbul'daki Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin yenilenmesine karar verilmişti.

YSK, söz konusu kararını 7’ye karşı 4 oyla alırken, tartışmalar da özellikle, kararın 4 yedek üyenin de katılımıyla 11 kişiyle almasına yönelik devam ediyor.

Öte yandan, YSK, seçimlerin tekrarlanması yönünde karar verirken, kararın üzerinden yaklaşık bir hafta geçmesine rağmen henüz gerekçeli kararın açıklanmaması da tartışılan bir diğer nokta...

Emekli Mülkiye Başmüfettişi Mahmut Esen ise, YSK toplantı ve karar sayıları konusunda ve söz konusu tartışmalara dair bir değerlendirmede bulundu.

İşte Mahmut Esen'in o değerlendirme yazısı:

1 Anayasa’nın 79. maddesi uyarınca seçimler; yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılmaktadır.

Seçimin başlamasından kesin karara bağlanmasına kadar tüm seçim işlerinde Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı (YSK) görevlendirilmiştir.

YSK yedi asıl ve dört yedek üyeden oluşmaktadır. YSK üyeleri; altısı Yargıtay, beşi Danıştay Genel Kurullarınca kendi üyeleri arasından seçilmektedir. Bu üyeler, aralarından bir başkan ve bir başkanvekili seçerler. Ayrıca YSK’ya Yargıtay ve Danıştay’dan seçilmiş üyeler arasından ad çekme ile ikişer yedek üye ayrılır.

Bu suretle; (1) başkan; (1) başkan vekili, (5) asil ve (5) yedek üye olmak üzere toplam 11 üyeden oluşan YSK kadrosu tamamlanmış olmaktadır.

Bu düzenlemenin 1961 Anayasasının 75. maddesinden aynen alındığı görülmektedir.

2 Anayasa’da YSK’nın görev ve yetkilerinin kanunla düzenleneceği belirtilmiştir.

Bu amaçla; son olarak, 30.11.2017 gün ve 7062 sayılı YSK’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunla konuya ilişkin bir düzenleme yapılmıştır. Ancak anılan yasadaki düzenlemeler yeterli değildir. Yasada; YSK’nın oluşumuna ilişkin olarak, Kurul kararlarının salt çoğunlukla alacağının belirtilmesi ile yetinilmiştir.

Bu yüzden yasanın ihtiyaçlara yeterince cevap vermeyeceği ve uygulamada karşılaşılan duraksamaları gideremeyeceği açıktır.

Zira kaymakam başkanlığında toplanan ilçe idare kurulunda dahi toplantı ve karar yeter sayısı, asil üyelerin olmaması halinde yedek üyelerin (vekillerinin) toplantılara katılacağı vb. konular açık ve seçik biçimde yasayla düzenlenmiştir.

Belirtilen nedenlerle YSK'nın üye tam sayısı konusunda açıklık yoktur.

Bu bağlamda Kurulun, toplantı ve (buna bağlı olarak) karar yeter sayısı da net biçimde belli değildir. Diğer bir anlatımla başkan veya başkan vekilinin başkanlığında asgari kaç üyenin katılımı ile Kurulun toplanacağına ilişkin hüküm yoktur.

Bu yüzden yedeklerin üye tam sayısı hesabına dahil edilip/edilmeyecekleri konusunda ciddi duraksamalar yaşanmaktadır.

Bununla birlikte son yıllarda Kurul üye tamsayısının 11 olarak değerlendirildiği yedeklere de oy kullandırıldığı, YSK’daki kadim uygulamadan vazgeçildiği görülmektedir.

Oysa 1961 yılından itibaren Anayasalardaki YSK kuruluşuna ilişkin hükümlerde herhangi bir değişiklik olmamıştır. Yasadaki mevcut hükümlerin Anayasa hükümlere aykırılık oluşturacak şekilde yorumlanamayacağı/uygulanamayacağına kuşku yoktur.

Ayrıca yasa koyucunun, Kurul sayısını 11 olarak düşünmüş olsaydı, hiç yedek üyeden (yedek üyeler için ad çekmesinden) söz etmeyeceği, doğrudan üye sayısını 11 olarak hüküm altına alacağı açıktır.

Diğer yandan genel/yerleşik uygulama gereği asıl varken yedeğin oy hakkı bulunmamaktadır.

Bilindiği üzere yedek üye sadece asıl üyelerden birinin mazereti halinde asılın yerine geçerek ve oy kullanabilmektedir.

Nitekim 3.06.2006 gün ve 227 sayılı YSK kararından önceki tüm YSK kararları 7 asıl üyenin katılımı ile alınmıştır. Yedeklerinde katılımı ile üye sayısı kesinlikle 7’nin üzerine çıkmamıştır

3 29.06.2006 gün ve 26213 R.G. yayımlanmış 227 sayılı karar üzerinde 11 üyenin imzasının bulunduğu, dolaysıyla yerleşik/köklü uygulamanın bu tarihten sonra değiştirildiği görülmektedir.

Bununla birlikte YSK kararlarında olması gereken uygulama birliği/yeknesaklık sağlanamamıştır. Seçim gibi yaşamsal önem taşıyan kararlarının 711 arasında değişen üyelerin katılımı ile alındığı görülmektedir.

Örneğin;

26.08.2015 günlü 15411552 sayılı ve 31.08.2015 günlü 1557, 15711576 sayılı kararlar 7 üyenin;

11.02.2017 günlü 7476 sayılı kararlar 8 üyenin;

 15.02.2017 gün ve 102111 sayılı kararlar 9 üyenin;

14.02.2017 gün ve 93100 sayılı kararlar 10 üyenin;

Katılımı ile alınmıştır.

Diğer yandan aynı gün verilmiş bazı Kurul kararlarında üye sayısının değiştiği bile görülmektedir.

8.03.2011 günlü 164 ve 169 sayılı; 2.07.2014 günlü ve 124 ve 3136 sayılı 24.7.2014 gün ve 3434 ve 3443 sayılı aynı günlü kararların; farklı üye sayısı katılımı ile alınmış olması bu duruma örnektir.

4 YSK kararlarının genellikle oy birliğiyle alındığı görülmektedir. Uygulamada seyrek rastlansa da oy çokluğu ile alınmış kararlarda vardır.

Ancak YSK’nın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Seçimini iptal etmesi nedeniyle 23.06.2019 tarihinde yapılacak seçim için yapılacak iş ve işlemlere ilişkin 17 maddeden oluşan kararların ne suretle (oybirliği/oyçokluğu ile) kabul edildiği belirtilmemiş, “kabul edildi” şeklinde karar türü ihdas edildiği görülmüştür.

Halkın bilgi edinme hakkını kullanabilmesi, karar uygulayıcılarına yol göstermesi, kararlara duyulan güven/istikrar vb. bakımlardan kararlarda, kararın niteliğinin bilinmesinde yarar vardır.

Sonuç itibarıyla; il/ilçe seçim ve sandık kurullarının oluşumundan önce YSK; kendi toplantı ve karar sayılarına ilişkin oluşmuş duraksamaları gidermesinde, bu bağlamda Kurulun 7 asil üyeden oluşmasına yönelik kadim uygulamasına dönmesinde yeni gerginlikler/bunalımlara neden olunmamasında yarar vardır.

https://odatv.com/yskdakiodortuyeyedikkat13051955.html