3.5 Milyon çocuk işçi ter döküyor

Cumhurbaşkanı’nın ‘Neden en az beş çocuk olmasın’ çağrılarına karşılık doğan çocukların çoğu ekonomik imkânsızlıklar nedeniyle çalışıyor. İş kazalarında 1 yılda 72 çocuk öldü.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Niye en az dört çocuk olmasın, beş olmasın? Bunu hızlandıralım” çağrıları yaparken, doğan çocuklar iş kazalarında can veriyor. Okula gidemiyor. Ekonomik kriz nedeniyle çocuklar güvencesiz şekilde çalışıyor, iş kazalarına kurban giden çocuk sayısı her geçen gün artıyor. Eğitimden mahrum kalan çocuk sayısı da çığ gibi büyüyor.

AKP 2025’i ‘Aile Yılı’ ilan ederken, dün de Plan ve Bütçe Komisyonu’nda sunum yapan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, “Doğurganlık hızımız gerilemiş, aile kurumunun ve demografik yapının güçlendirilmesi artık toplumsal bir öncelik haline gelmiştir” dedi. Ancak Türkiye’de 600 bini aşkın çocuk zorunlu eğitimi dahi almıyor. Okul dışında kalan çocukların yüzde 74’ü, 1417 yaş aralığında.

GİYİSİLERİ BİLE YOK

Kayıt dışı ile birlikte 3.5 milyon çocuk çalışıyor. TÜİK verilerine göre 2024’te 1517 yaş arasında işgücüne katılma oranı yüzde 25 oldu. Buna göre yaklaşık 970 bin çocuk, kayıtlı işçi olarak çalışıyor. Bu verilere Mesleki Eğitim Merkezlerinde çalışan 504 bin çocuk da eklendiğinde sayı 1.5 milyona ulaşıyor. 2024’te 3.5 milyon hane, 14 milyondan fazla vatandaş, yaşamını ancak sosyal yardımlarla sürdürebildi. Aile Destek Programı’ndaki hane sayısı 3 milyona dayanırken ailesi tarafından bakılamayan çocuklar 170 bini aştı. TÜİK’e göre 2024’te maddi yetersizlik nedeniyle çocukları yeni giysilere sahip olamayan hanehalkı oranı yüzde 9.2 oldu. Hanelerin yüzde 11.7’sinde çocukların oynayabileceği oyuncak dahi bulunmuyor.

Suça sürüklenenler arttı

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2024’te, 2023’e kıyasla güvenlik birimlerine gelen veya getirilen çocukların karıştığı olay sayısı yüzde 9.8 artarak 612 bin 651 oldu. Kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiili işlediği iddiasıyla yani suça sürüklenme sebebiyle güvenlik birimlerine getirilen çocuk sayısı 2023’e göre yüzde 13 artışla 202 bin 785’e yükseldi.

Öte yandan iş kazalarında can veren çocuk sayısı da her geçen gün artıyor. 20242025 eğitim öğretim yılında en az 72 çocuk işçi hayatını kaybetti.

Bakan çocuk işçiliği sorusuna yanıt vermedi

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda milletvekillerinin çocuk işçiliğini önlemeye ilişkin sorularına kaçamak cevap verdi. Işıkhan, 2025 bütçesinde çocuk işçiliği ile mücadeleye 1000 TL ayrılmasını “Çocukların korunması kalemine 1.000 lira gibi ödenek ayrılması hayatın olağan akışına aykırıdır. Bu tutarlar, herkes bilir ki ‘iz bedeli’ olarak tanımlanmakta” sözleriyle savundu. Fakat Bakanlık, 2026, 2027 ve 2028 bütçelerinde çocuk işçiliği ile mücadeleye ‘iz bedeli’ bile ayırmadı ve bütçede yer alan rakam sıfır oldu. Bakan Işıkhan, bütçede çocuk işçiliği ile mücadeleye hiç para ayrılmamasına ilişkin bir cevap vermedi.

234.2 MİLYAR TL BORÇ

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının bütçe görüşmelerine Dilovası’ndaki yangında 3 çocuk işçinin hayatını kaybetmesi damga vurdu. Işıkhan, haberlerin gerçeği yansıtmadığını iddia ederek “Birçok farklı proje ve programda çocuklarımızın korunmasına yönelik faaliyetlerimiz ve projelerimiz devam etmekte” diye konuştu.

Işıkhan, istihdamın korunması ve üretim kapasitesinin güçlendirilmesi amacıyla 2025’te tekstil, hazır giyim ve mobilya sektörlerinde uygulanan teşvik modelinin 2026’da da sürdürülmesi için Meclise kanun teklifi sunulduğunu bildirdi. Işıkhan ayrıca, 2025 Ağustos itibarıyla belediyelerin SGK’ya toplam borcu 234.2 milyar lira olduğunu dile getirdi. 

NİSANUR YILDIRIM / NEFES