Limanda usulsüzlük, devlette sessizlik: TDİ’de 5 milyon dolarlık yolsuzluk!

CHP’li Ali Gökçek, TBMM KİT Komisyonu’nda Türkiye Denizcilik İşletmeleri’ne ait özelleştirilmiş limanlarda yıllardır süren usulsüzlükleri belgelerle ortaya koydu. Sayıştay raporlarına göre kamu, sadece üç limanda yaklaşık 5 milyon dolar zarara uğratıldı.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) Komisyonu’nda Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş'nin (TDİ) 2021–2022 hesaplarının görüşüldüğü toplantıda konuşan CHP İstanbul Milletvekili Ali Gökçek, özelleştirilmiş limanlar üzerinden yıllardır süren sistematik usulsüzlükleri ve kamu zararını belgelerle ortaya koydu.

Gökçek, Sayıştay raporlarına dayandırdığı açıklamasında, Türkiye Denizcilik İşletmeleri'nin (TDİ) görevini yapmadığını, şirketlerin ise gelirleri eksik beyan ederek kamu payını yıllarca ödemediğini belirtti.

Limanlarda örneklerle kamu zararının anatomisi

Sayıştay 2021 Raporu’na göre, TDİ’nin özelleştirdiği Giresun, Hopa ve Rize limanlarında liman işletmecileri, gelir paylaşımı esasına dayanan sözleşmelere aykırı hareket etti.

Şirketlerin TDİ’ye ödemesi gereken pay, sözleşmeye göre şöyle belirleniyor:

• Asli faaliyet gelirleri (örneğin liman hizmetleri, yüklemeboşaltma) üzerinden %25

• Faaliyet dışı gelirler (örneğin faiz, diğer gelirler) üzerinden %2

Sayıştay raporuna göre şirketler, liman hizmetlerinden elde ettikleri esas geliri ‘faaliyet dışı gelir’ gibi göstererek %25 yerine %2’lik oran üzerinden ödeme yaptı. Böylece kamu milyonlarca dolarlık zarara uğratıldı.

"DENETİM YOK, RAPOR YOK"

CHP’li Gökçek, şirketler bu işlemleri yürütürken TDİ'nin görevini yapmadığını vurguladı.

2021 Sayıştay Raporu'ndaki Bulgu 7.2.3.3 ve Bulgu 7.4.1’e göre, TDİ’yi temsil eden yönetim kurulu üyeleri:

• Yasal olarak her yıl sunmaları gereken raporları birçok limanda hiç sunmamış.

• Sunulan raporların tarihleri bile tutarsız. Aynı temsilcinin 2023 yılı raporu, kurum tarafından iki ayrı belgede iki farklı tarihle gönderilmiş.

•Katılım kayıtları ise hiç yok.

TDİ, bu konuya ilişkin "Yönetim kurulu üyelerimizin hangi toplantılara katıldığını gösteren yıllara sari veriler elimizde bulunmamaktadır" cevabını verdi.

Gökçek bu durumu şöyle özetledi: "Milletin malına sahip çıksın diye yönetim kuruluna atadığınız kişinin toplantıya girip girmediğini bile bilmiyorsunuz. Belki girdi, belki girmedi… Kendi bileceği iş! Böyle yönetim mi olur?"

YÖNETİM KURULUNDA KİMLER VAR?

CHP’li Gökçek, limanları yöneten şirketlerde TDİ'yi temsilen görev yapan kişilere de dikkat çekti. Anlattığı olayların yaşandığı dönemle doğrudan ilgisi olmayan bu kişileri zan altında bırakmak istemediğini vurgulayarak şunları söyledi:

"Bugün o koltuklarda kimler oturuyor diye baktığımızda, karşımıza Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem Müdür Yardımcısı, Milli Saraylar Başkanı, bir AKP eski milletvekili ve Bağcılar Belediye Meclisi Başkanvekili çıkıyor. Sormak zorundayım: Bu kişiler denizcilikle mi ilgileniyor, TDİ’yi temsil etmeye uygun mu?"

Gökçek, Giresun Limanı özelinde yaşanan gelişmeye de dikkat çekti. 2022’de çıkarılan bir yasa ile liman işletmecisi şirketin 2027’de sona erecek olan sözleşmesi 19 yıl daha uzatılmış. Oysa Sayıştay raporlarına göre aynı şirket yıllarca TDİ payını eksik beyan etmişti. Gökçek şöyle konuştu: "Sözleşmeyi feshetmeniz gerekirken, yıllarca dolandıran firmayla uzatma yapıyorsunuz. Bunu açıklayacak tek şey var: ‘Nasıl olsa ibra ediliyoruz’ rahatlığı."

"SAYIŞTAY UYARIYOR, KURUM CEVAP VERMİYOR"

Konuşmasının sonunda kurumun tutumunu eleştiren Gökçek, Sayıştay’ın net uyarılarına rağmen hiçbir sorumluluğun alınmadığını söyledi: "Kurum sadece işini yapmamakla kalmıyor, Sayıştay raporlarını da okumuyor. Aynı raporda aynı soruya iki farklı tarih yazıp cevap yollamışlar. Bu ciddiyetsizliğe artık bir son verilmeli."

Gökçek, KİT Komisyonu’nda gündeme getirdiği konuyla ilgili sosyal medya hesabından da şu açıklamayı yaptı:

"Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş'nin özel şirketlere peşkeş çektiği Giresun, Rize ve Hopa limanlarında tam 5 milyon dolar buhar olmuş. Bu sadece bir rakam değil; apaçık bir yolsuzluk. Kamu malının sistemli biçimde yağmalanması. İktidardakiler şöyle düşünüyor: ‘Nasıl olsa millet görmez; görse de konuşmaz, konuşsa da unutur.’ Biz konuşacağız ve asla da unutmayacağız, unutturmayacağız. Halkın parasını, kamu malını kim hortumladıysa, hepsinin peşindeyiz. Bugün değilse yarın; devletin 1 kuruşunun dahi hesabını bu millete vereceksiniz."

BirGün