70 yıllık kriz! Çin mi Tayvan mı? Her iki ülke de kanıt olarak aynı tarihe atıfta bulunuyor

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'nin Tayvan ziyareti nedeniyle ÇinTayvan krizinin etkileri sürüyor. İki ülke arasındaki krizin temel nedeni Tayvan'ın Çin anakarasından ayrılmasına dayanıyor. Çin, 1949 iç savaşından sonra Tayvan'ın kontrolünü ele geçirdiğini iddia ediyor. Ancak Tayvanlılar, hiçbir zaman Çin Halk Cumhuriyeti'nin bir parçası olmadıklarını iddia etmek için aynı yıla işaret ediyor.

Çin, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosis'in Tayvan ziyaretini "son derece tehlikeli" olarak kınadı. Bu, Amerikalı bir politikacının 25 yıl içinde adaya yaptığı üst düzey ziyaret. Çin, Tayvan'ı, sonunda Pekin'in kontrolü altına girecek olan ayrılıkçı bir eyalet olarak görüyor. Ancak Tayvan, kendisini kendi anayasası ve demokratik olarak seçilmiş liderleri olan bağımsız bir ülke olarak tanımlıyor. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Tayvan ile "yeniden birleşme" olması gerektiğini söyledi ve bunu başarmak için olası güç kullanımını dışlamadı.

Tayvan, güneydoğu Çin kıyılarından yaklaşık 100 mil uzakta bir adadır. ABD dış politikası için çok önemli olan ilk adalar zincirinde yer almaktadır. Bazı Batılı uzmanlar, Çin'in Tayvan'ı fethetmesi durumunda Batı Pasifik bölgesinde daha güçlü olacağını ve Guam ve Hawaii gibi uzak yerlerdeki ABD askeri üslerini potansiyel olarak tehdit edeceğini savunuyor. Ancak Çin, niyetlerinin tamamen barışçıl olduğunda ısrar ediyor.

Tarihi kaynaklar, adanın ilk olarak 17. yüzyılda Qing hanedanlığı döneminde tam Çin kontrolüne girdiğini gösteriyor. Daha sonra, 1895'te, Birinci ÇinJapon Savaşı'nı kaybettikten sonra adayı Japonya'ya bıraktılar. Japonya İkinci Dünya Savaşı'nı kaybettikten sonra, Çin 1945'te adayı geri aldı. Ancak, Çin anakarasında Chiang Kaishek liderliğindeki Milliyetçi hükümet güçleri ile Mao Zedung'un Komünist Partisi arasında iç savaş çıktı. Komünistler 1949'da kazandı ve Pekin'in kontrolünü ele geçirdi. Çan Kayşek ve Kuomintang olarak bilinen milliyetçi partiden geriye kalanlar Tayvan'a kaçtı ve sonraki birkaç on yıl boyunca orada hüküm sürdü. Ayrıca araştırmalara göre Tayvanlıların çoğunluğu askeri bir gelim olacağına inanmıyor.

Çin, Tayvan'ın aslen Çin'in bir eyaleti olduğunu söylemek için bu tarihe atıfta bulunuyor. Ancak Tayvanlılar, 1911 devriminden sonra kurulan modern Çin devletinin veya 1949'da Mao tarafından kurulan Çin Halk Cumhuriyeti'nin hiçbir zaman parçası olmadıklarını iddia etmek için aynı tarihe işaret ediyor. Kuomintang o zamandan beri Tayvan'ın önde gelen siyasi partilerinden biri haline geldi ve tarihinin önemli bir bölümünde adayı yönetti. Şu anda sadece 13 ülke (artı Vatikan) Tayvan'ı egemen bir devlet olarak tanıyor. Çin, diğer ülkelere Tayvan'ı tanımamaları veya tanıma anlamına gelen herhangi bir şey yapmamaları için önemli diplomatik baskı uyguluyor. Tayvan Savunma Bakanı, Çin ile ilişkilerin son 40 yılın en kötü döneminde olduğunu söyledi. Araştırmalarda Tayvan'da kendisini Tayvanlı olarak tanımlayanlarda ise olası gerilimden sonra artış yaşadığı gözlemlendi.