Artık tüm güç Saray'da toplanıyor: Yetki tekeli!

Başkanlık sistemine geçişle ‘tek adam’ dönemi resmen başladı. OHAL ilanından, bütçeye, kararname çıkartmaktan savaş ilanına kadar pek çok yetki ile donatılan Erdoğan’ın hesap vermesi güçleştirildi

24 Haziran’da yapılan seçimlerle birlikte Türkiye’de parlamenter demokrasi dönemi sona erdi. Bir buçuk yıl öne çekilen baskın seçimle Meclis ve Bakanlar Kurulu başta olmak üzere birçok kurumun yetkisi Cumhurbaşkanı’na devredildi.
Muhalefetin “yasama, yürütme ve yargıda güçler ayrılığını yok ettiği, halk egemenliğini sona erdirdiği” gerekçeleriyle eleştirdiği ve 16 Nisan 2017’de tartışmalı bir referandumla kabul edilen ve adına ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ denilen başkanlık sistemi ile AKP ve MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı’nın öne sürdüğü gibi “Güçlü Meclis” değil “Güçlü Cumhurbaşkanı” ortaya çıktı.

Yetkiler Cumhurbaşkanı’na
Türkiye’nin Cumhuriyet’in ilanından 95 yıl sonra geçtiği yeni sistemin temel özellikleri şöyle:
»Başbakanlık makamı ortadan kalktı. Başbakanlık makamının kalkmasıyla yönetimin üç temel erkinden biri olan “yürütme yetkisi” Cumhurbaşkanı’nda toplandı.

»Bakanlar Kurulu üyelerini seçilmişler arasından olma koşulu bulunmadan Cumhurbaşkanı atayacak.

»Halkın temsilcileri aracılığıyla kullandığı egemenlik hakkı, önce Cumhurbaşkanı’na oradan da Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Cumhurbaşkanlığı Ofisleri, Cumhurbaşkanlığı Kurulları ile atanmışlardan oluşan Bakanlar Kurulu’na devredilecek.

‘Partili Cumhurbaşkanı’ dönemi
»Cumhurbaşkanları ‘Partili’ olacak. Cumhurbaşkanı seçilenler partisinden istifa etmek zorunda olmayacak. Partili Cumhurbaşkanı ‘Başkomutanlık’ görevini de üstlenerek tek başına ‘savaş’ kararı alabilecek.

Bütçe hakkı
»TBMM’nin en önemli yetkisi olan bütçe hakkı Cumhurbaşkanı’na geçti. Ülkenin gelir ve giderlerinin belirlendiği bütçeyi Cumhurbaşkanı tek başına hazırlayacak.

Kanundan üstün kararname
»Partili Cumhurbaşkanı, üst kademe kamu yöneticilerini atama, görevlerine son verme ve atama usul ve esasları başta olmak üzere pek çok konuda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkartacak. TBMM aynı konuda kanun çıkarmadığı takdirde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kanun yerine geçecek.

»Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri ile teşkilat yapısı ve merkez, taşra teşkilatlarının kurulması için Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yeterli olacak.

Hesap sorulması güç
»Görevi boyunca denetimi neredeyse imkânsız olan Cumhurbaşkanı’ndan görev süresi bittikten sonra da hesap sorulamayacak. Ancak TBMM 360 milletvekilinin oyuyla soruşturma açabilecek, Yüce Divan’a sevk için 400 milletvekilinin oyu gerekecek.

»Kendisine hesap sorulamayacak Cumhurbaşkanı Devlet Denetleme Kurulu yoluyla Türk Silahlı Kuvvetleri başta olmak üzere tüm görevliler için soruşturma açtırabilecek.

Hükümet de denetim dışı
»Muhalefetin Hükümeti denetleme yollarından biri olan ‘Gensoru’ tarihe karıştı. Bakanlar Kurulu’nun veya bir bakanın görevden alınması için muhalefetin kullandığı en etkili yöntem olan ‘Gensoru’ ortadan kaldırıldı. Cumhurbaşkanı isterse yardımcıları ve bakanlar hakkında soruşturma talebinde bulunabilecek. Böyle bir talep gelmesi durumunda Meclis, soruşturma açılmasına üye tam sayısının beşte üçüne denk düşen 360 gizli oyla karar verebilecek. Üye tam sayısının üçte ikisi olan 400 gizli oyla da Yüce Divan’a sevk kararı alınabilecek.

»Milletvekilleri TBMM Genel Kurulu’nda bakanlara çalışmaları ile ilgili ‘Sözlü soru’ soramayacak.

OHAL yetkisi tek elde
»Yeni sistem ile birlikte Cumhurbaşkanı, Bakanlar Kurulu kararına gerek duyulmadan tek başına Olağanüstü Hal (OHAL) ilan edebilecek. Üstelik OHAL eski sistemde olduğu gibi üç aylık değil altı ay süreyle ilan edilebilecek. Meclis OHAL’i dört aylığına uzatabilecek. Savaş hallerinde ise süre kısıtlaması olmayacak.

Üç dönem imkânı
»Yeni sistemde Cumhurbaşkanı, kendi seçiminin de yenilenmesi koşuluyla erken seçim kararı alabilecek. Meclis, üye tam sayının beşte üçü olan 360 oyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. İki dönem görev yapabilen Cumhurbaşkanı’nın ikinci döneminde Meclis kararı ile erken seçim kararı alması durumunda aynı isim bir kez daha aday olabilecek ve üçüncü dönemin önü açılacak.

Reddettiğinde ısrar zor
»Cumhurbaşkanı, kanunların TBMM İçtüzüğü’nün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasa’ya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açabilecek. Cumhurbaşkanı’nın veto ettiği kanunun yeniden kabulü için muhalefetin salt çoğunluk olan 301 milletvekilinin oyunu bulması gerekecek.

https://www.birgun.net/haberdetay/artiktumgucsaraydatoplaniyoryetkitekeli221246.html

Artık tüm güç Saray'da toplanıyor: Yetki tekeli!

Önerilen Videolar

Bunlar da İlginizi Çekebilir