Bakan Nebati pembe tablo çizdi

2022 için “En kötü yıl” diyen Bakan Nebati, seçim sürecine girilince ekonomi için pembe bir tablo çizmeye soyundu. Ancak veriler Nebati’nin açıklamaları ile örtüşmüyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, dün gerçekleştirilen toplantıda 2022 yılını değerlendirdi ve 2023 hedeflerini paylaştı. Makroekonomik göstergelerin tamamına yakınında başarı elde ettiklerini söyleyen Nebati, 2022 için oldukça olumlu bir tablo çizdi. Bakan Nebati, bir ay önce yaptığı açıklamada ise  “2022, en kötü yıl olarak tarihe geçecek” ifadelerini kullanmıştı. Nebati'nin kısa süre içinde 2022 ekonomik gerçekleşmeleri hakkında fikir değiştirmesi, “Seçim yaklaşıyor, pembe tablo çiziyor” eleştirilerini de beraberinde getirdi.

DOLAR DURDURULAMADI

Nebati 139 milyar liralık bütçe açığını görmezden gelerek  “Bütçede öngörülerimizden daha iyi bir rakama ulaştık… OVP'de öngördüğümüz bütçe gelir tahminimizi aştık” dedi.  Bakan Nebati, pozitif bir tablo çizse de 2022'nin verilerine bakıldığında ortaya ağır bir krizin envanteri çıkıyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 2022'de yüzde 64.27 olurken, Türkiye bu oranla Avrupa'da açık ara enflasyon lideri oldu.  Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise yıllık enflasyonun yüzde 137.55'e ulaştığını açıkladı.  Enflasyon vatandaşın alım gücünü hızla eritirken, gelir adaletsizliğini büyüttü, yoksulluğu derinleştirdi.  2011 yılında AKP'nin seçim beyannamesinde 25 bin dolarlık kişi başı gelir hedefi ilan ettiğini unutan Bakan Nebati, 2022'de kişi başına gelirin 10 bin dolar seviyesini aşacağını, 2023 yılında daha da yükselerek 12 bin doların üzerine çıkacağını öngördüklerini söyledi. Oysa kişi başına gelir 2013'te 12.582 dolardı.  AKP iktidarının  dövizi sınırlamak için aldığı tüm önlemlere rağmen dolardaki yükseliş de önlenemedi.  Dolar Türk Lirası karşısında son 1 yılda yüzde 40 değer kazanarak 13.50 TL'den yıl sonunda  18.80 TL'ye çıktı.  Kuru sınırlaması beklenen Kur Korumalı mevduatlar için ise Hazine 92.5 milyar lira ödemek zorunda kaldı. Düşük faiz ve rekabetçi kur hedefleriyle yola çıkan AKP, Türkiye'yi adeta bir ithalat cennetine çevirdi. İhracatta beklenen rekor ithalatın gölgesinde geldi. 2022'de ihracat 254.2 milyar dolar olurken, ithalat da 364.4 milyar dolar oldu.

DEVASA DIŞ AÇIK VERDİK

İhracat ve ithalattaki rekor, aynı şekilde dış ticaret açığını da 110.2 milyar dolarla zirveye taşıdı. Hükümet, dış ticaretteki açığı enerji fiyatlarındaki artışa bağlasa da, ihracatta katma değeri düşük üretimin devam etmesi açığın büyümesine neden oldu. 2022 OcakKasım dönemi cari işlemler açığı 41.8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde Türkiye'ye net hata noksan kaleminden gelen para miktarı da 22.3 milyar dolar oldu. Cari açığın büyük kısmının kaynağı belirsiz para ile finanse edilmesi dikkat çekti.  AKP döneminde işsizlik sorunu bir türlü çözülemedi. TÜİK verilerine göre 2022 Kasım ayında işsizlik oranı yüzde 10.2 olurken, gerçek işsizlik oranı yüzde 20.8 oldu. 1524 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı da yüzde 17.8 seviyesinde gerçekleşti. Çift hanelere demir atan işsizlik için hükümetin savunması “Gençler iş beğenmiyor” oldu.

Vatandaş et ve süt ürünlerinin tadını unuttu

Yüksek enflasyon altında ezilen vatandaşlar geçen yıl en çok gıdaya erişim sorunu yaşadı. Ucuz ekmek ve et kuyrukyarı uzadıkça uzadı . Özellikle emekliler süt ve süt ürünleri ile etin tadını unuttu. 2022'de gıda enflasyonu yüzde 77.87 ile yüzde 64'lük yıllık enflasyonun oldukça üzerinde gerçekleşti. Sütün litre fiyatı son 1 yılda 78 TL'den 2223 TL'ye kadar çıktı. Peynirin kilogram fiyatı 60 TL seviyelerinden 150 TL'ye kadar yükseldi. Etin fiyatı da aynı dönemde rekor kırdı. Geçen yılın ocak ayında kilogramı 93 TL'den satılan kırmızı etin fiyatı yüzde 115'lik artışla günümüzde 200 TL oldu. Bunların dışında ekmeğin fiyatı da son 1 yılda 3 TL'den 6 TL'ye kadar çıktı.

Açlık sınırı asgari ücretin üzerine çıktı

Birleşik Kamuİş'in 2022 Aralık ayındaki raporuna göre, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı bir önceki aya göre 402 TL artarak 9.059 TL oldu. Böylece açlık sınırı yine 8.500 TL'lik asgari ücreti aştı. Geçen yılın ocak ayında bu rakam 4.924 TL idi. Bir ailenin insan onuruna yaraşır bir şekilde yoksunluk çekmeden ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için yapması gereken aylık harcama tutarı da (yoksulluk sınırı) 26.124 TL oldu. AKP'nin 25 bin dolarlık kişi başı milli gelir hedefi de hayal oldu. 2022'nin üçüncü çeyreğinde kişi başı 9.938 dolar seviyesinde gerçekleşti.