Borç şampiyonuyuz!

AKP iktidarı her fırsatta Uluslararası Para Fonu'na (IMF) borcu olmamakla övünürken, Türkiye 454.3 milyar dolara ulaşan brüt dış borcuyla gelişmekte olan ülkeler arasında şampiyon oldu. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Dünya Bankası ve IMF verilerine göre, Türkiye'nin 2017 sonu itibarıyla dış borcu milli gelirinin yarısını aştı. 2017'deki 851 milyar 46 milyon dolarlık gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) içerisinde dış borcun oranı yüzde 53.4'e ulaştı. Bu oranla Türkiye, Güney Afrika, Meksika, Arjantin, Rusya, Brezilya, Hindistan ve Çin'i geride bıraktı.

2001 KRİZİNE YAKLAŞTI

Türkiye'nin dış borcu, bu yılın ilk çeyreği itibarıyla 466.7 milyar dolara çıkarak yeni bir rekora doğru koşuyor. Her ne kadar milli gelirdeki artış nedeniyle oranı yüzde 52.9'a düşmüş gibi görünse de yıllık bazda artacağı hesaba katılırsa Türkiye'nin hızla, 2001 krizinden yeni çıktığı 2002'deki seviyeye doğru koştuğu gözleniyor. Ekonomi tarihinin en derin krizini yaşayan Türkiye'nin dış borcu 2002'de milli gelirden aldığı yüzde 54.8 payla rekor kırmıştı. Daha sonraki yıllarda oran hızla düşmeye başladı.

2008'DEN SONRA ARTTI

2003'te yüzde 45.9'a, 2004'te yüzde 40'a, 2005'te ise yüzde 34.2'ye kadar düştü. Bu oran 16 yıllık AKP iktidarında yaşanan en düşük dış borç oranıydı. 2008'de yaşanan ekonomik krizin ardından 2009'da yeniden yüzde 41.6'yı gören oran, 2010 ve 2011'de yüzde 37.8 ve yüzde 36.7'ye kadar indikten sonra 2012'de yüzde 39.3'e yükseldi, bugüne kadar da hiç düşmedi. En son 2016'da dış borcun milli gelir içindeki payı yüzde 47.4 oldu. İlk çeyrek itibarıyla kamunun 325.1, özel sektörün ise 140.9 milyar dolar borcu var. Bunun 122.2 milyar doları kısa, 344.4 milyar doları uzun vadeli. Özel sektör borçlarının kamudakinden daha yüksek arttığı dikkat çekiyor. 2010'da özel sektörün 191 milyar dolar borcu varken, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 70.1 artışla 325.1 milyar dolara çıkmış durumda.

ÖZEL SEKTÖR BU YIL 26.7 MİLYAR DOLAR ÖDEYECEK

Özel sektörün dış borcunun artmasında döviz kurlarındaki artışın makul seviyelerde seyretmesi ve tüketimdeki artışın üretimdeki maliyeti karşılaması rol oynamıştı. “Nasıl olsa rahatlıkla öderim” diye düşünen özel sektör, uzun yıllar yurtdışı piyasalardan borçlanmakta sakınca görmemişti. Ancak şimdi dövizdeki önlenemeyen yükseliş birçok firmayı zorlamaya başladı. Haziran 2019'a kadar 69.8 milyar dolar ödeyecek olan özel sektörün bu yıl sonuna kadar da 26.7 milyar dolarlık dış borç ödemesi bulunuyor. Özel sektör, çoğu Avrupa bankalarına olmak üzere eylülde 6.8, ekimde 9, kasımda 4, aralık ayında da 6.9 milyar dolar ödeyecek. Kamunun dış borç stokundaki artış ise yüzde 58.1 olarak gerçekleşti. 2010 yılında 89.1 milyar dolar olan kamu borcu şu anda 140.9 milyar dolar seviyesinde.

https://www.sozcu.com.tr/2018/ekonomi/borcsampiyonuyuz2585692/