“Bu kadın kimmiş sorsana işte tam milletvekili olacak kadın”

Gazeteci Özlem Özdemir'in yeni kitabı "İlham Veren Cumhuriyet Kahramanları" Kırmızı Kedi Yayınevi etiketiyle okurla buluştu.

"Öncü Kadınlar" alt başlığını taşıyan kitapta 25 cumhuriyet kadınının hayatı anlatılıyor. Özdemir'in çocuklar ve gençler için kaleme aldığı kitapa okur NASA'da çalışan ilk Türk bilim kadınından olimpiyatlara katılan ilk Türk kadınına, Dünyanın ve Türkiye'nin ilk kadın savaş pilotundan ilk kadın astronomuna kadar ilham veren onlarca cumhuriyet kahramanını tanıyor.

TBMM Kayıtlarında Hatı Çırpan olarak geçen, Ankara’nın Kazan Köyü’nde okuma yazma bilmeyen bir köy kadınlığından önce muhtarlığa oradan milletvekilliğine uzanan Satı Çırpan'ın öyküsü de kitapta okurla buluşan kahramanlardan...

İşte "İlham Veren Cumhuriyet Kahramanları" kitabında Satı Çırpan'ın öyküsü:

"Satı, 1890’da Muhtar Kara Mehmet Efendi ile Emine Hanım’ın kızları olarak Ankara’nın Kazan Köyü’nde doğdu. Ne yazık ki, o yıllarda kız çocuklarının eğitim görme şansı çok az olduğundan, okuma ve yazma öğrenemedi. Ama her zaman çok çalışkan ve girişken bir kız çocuğuydu. Elinden her iş gelirdi.

O yıllarda kızlar erken evlendiriliyordu. Satı da genç yaşta evlendi, kocası Balkan Savaşı’nda yaralanınca tarlada çalışarak çocuklarına baktı. Aynı zamanda cephedeki askerlere erzak taşıdı.

Zorlu geçen yılların sonunda cumhuriyet kurulunca Satı’nın da hayatı aklına bile gelmeyecek şekilde değişti. Cumhuriyet sayesinde kadınlar için özgür bir dönem başlamıştı. 26 Ekim 1933’te kadınlara muhtar olma hakkı verildi.

Satı da, köyündeki muhtar seçimlerine aday olmaya karar verdi. Ne de olsa babası muhtardı, köylü onu tanıyordu,babasından işle ilgili her şeyi öğrenmişti. Hem madem Atatürk kadınlara bu hakkı vermişti, demek ki bunu yapabilirdi. Satı, haklı çıktı ve seçimi kazanarak Türkiye’nin ilk kadın muhtarlarından biri oldu.

ATATÜRK İLE KARŞILAŞMA

Satı’nın hayatındaki yenilikler muhtarlıkla bitmedi. 16 Temmuz 1934 tarihinde Atatürk, Bolu üzerinden İstanbul’a gitmek üzere yola çıkmıştı. Üstü kapalı, yanları açık bir otomobilde yolculuk ediyordu. Yanında Nuri Conker, yaveri ve Afet İnan vardı. Kazan Köyü’ne yakın bir yerde köylüler tarafından yolları kesildi. Hepsi hiç kıpırdamadan Atatürk’e hayran hayran bakıyordu. O sırada esmer tenli, sırma işlemelerle süslenmiş güzel giysili bir kadın öne çıkarak, “Paşam, hoş geldiniz, senin için yer hazırladık, ayran yaptık insene,” diyerek Atatürk’ü buyur etti.

Atatürk, nezaketle yollarının uzun olduğunu söyledi ama Afet İnan’a dönerek “Bu kadın kimmiş sorsana. İşte tam milletvekili olacak kadın,” dedi. Afet İnan, Satı ile konuşarak hakkında bilgi edindi.

Bu tanışma, Satı’nın hayatını değiştirdi. Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesinin ardından Satı, Atatürk’ün isteğiyle, 1935 yılında TBMM’ye giren ilk kadın vekillerden biri oldu. Üstelik onu özel kılan, meclisteki ilk köylü kadın vekil olmasıydı.

Gündelik hayatta Satı’nın başı, tüm Anadolu kadınları gibi kapalıydı. Vekil olduğu gün başörtüsünü çıkardı. Takım elbise giydi, kravatını takarak meclise gitti. Satı, böylece bütün Türk kadınlarına örnek oldu.

TBMM kayıtlarına adı Hatı Çırpan olarak geçen Satı, vekil olduğunda 45 yaşındaydı. Cumhuriyet, okumayazma bilmeyen bir kadına vekillik şansı tanıyan bir sistemdi. Satı, hemen okumayı ve yazmayı öğrendi. Ayrıca Ziraat Komisyonu’nda görev aldı. Ankara’ya yerleşmişti ama evi her zaman köylüleriyle dolup taşardı. Geldiği yeri hiç unutmadı ve herkesin derdine çare olmak için durmadan koşturdu.

Satı, vekil olarak görev süresi dolduktan sonra köyüne döndü. 1956 yılında hayatını kaybedene kadar orada yaşadı. Günümüzde Satı’nın evi köyünde müze olarak korunuyor."

https://odatv.com/bukadinkimmissorsanaistetammilletvekiliolacakkadin02111816.html