Şekerde özelleştirme bilançosu: 2 milyar 382 milyon zarar işsizlik ve sürgün!

Dönemin Başbakanı Binali Yıldırım’ın “Hiç kimse mağdur olmayacak” sözüne karşın 11 bin işçi ve yaklaşık 50 bir çiftçi mağdur edildi. Devir işlemi tamamlanan fabrikalarda şirketlerin koyduğu “kotalar” nedeniyle çiftçilerin ellerindeki şeker pancarları çürüdü. Ürün teslimi için Çorum ve Kırşehir Şeker Fabrikaları başta olmak üzere birçok fabrikanın önünde uzun kuyruklar oluştu, çiftçiler ile nakliyeciler büyük sıkıntılar yaşadı.

Yüzde 20 kapasite ile çalışıyor
Satışa çıkarılan 14 fabrikadan satılamayan Kastamonu Şeker Fabrikası’nın işletme hakkı Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş’ye (Türk Şeker) bırakıldı. Ancak fabrika, yatırım eksikliği nedeniyle yüzde yirmi kapasite ile çalışabiliyor.

7 milyon ton pancar işlenmişti
13 şeker fabrikasında özelleştirmeden önceki son kampanya döneminde 7 milyon ton pancar işlendi. 350 bin ton posa, 2 milyon ton yaş küspe üretildi. 950 bin ton da şeker üreten fabrikalara 50 bin çiftçi üretim sağladı. 11 bin de işçi istihdam edildi. Şeker fabrikalarının özelleştirilmesi kararının ardından yaklaşık bin işçi zorla emekli edildi. Geriye kalan işçilerin bir kısmının işine son verilirken bazı işçiler “görevlendirilme” adı altında sürgün edildi. İşten ayrılması istenilen işçiler, 15’er gün arayla farklı kentlerdeki fabrikalarda “görevlendirildi.”

Kıymetli araziler için peşkeş iddiaları
Satışı “peşkeş” iddiaları ile tamamlanan şeker fabrikalarının tamamında “kıymetli taşınmazların da peşkeş çekildiği” iddiaları gündeme geldi. Satış fiyatlarının arsa bedellerini, demirbaşları dahi karşılamadığı ifade edilirken bazı fabrikalarda ise geçmiş kampanya dönemlerinde depolara kaldırılan ürünler, fabrikayı satın alan şirketlere “bedelsiz” olarak verildi.

İşte özelleştirilen fabrikalardaki son durum:

Bor Şeker Fabrikası
Niğde’nin Bor ilçesinde bulunan fabrikanın şeker kota miktarı 62 bin ton. Fabrika ile birlikte satılan arsaların yüz ölçümü ise tam 1 milyon 408 bin 335 metrekare. 2011 yılında satış değeri yaklaşık 500 milyon TL olan fabrika, 336 milyon TL’ye Doğuş Yiyecek İçecek Şirketi’ne satıldı. Doğuş, daha sonra bu fabrikayı devralmadan direkt AKP’li Dişli ailesine devretti. Satış işlemi nedeniyle bir ton şekerde yüzde 33 kamu zararı doğdu. Bor Şeker Fabrikası’nın kamuya toplam zararı 164 milyon TL oldu.

Kırşehir Şeker Fabrikası
Şeker kota miktarı 70 bin 250 ton olan fabrikanın taşınmazlarının yüz ölçümü ise 808 bin 815 metrekare. 2011 yılında 571 milyon TL satış fiyatı belirlenen fabrika, bu yıl yalnızca 330 milyon TL bedelle Tutgu Gıda’ya satıldı. Kota başı satış değeri 2 dolardan 1.1 dolara düştü. Bir ton şekerde yüzde 42 zarara uğratılan kurumun toplam zararı ise 241 milyon TL oldu.

Çorum Şeker Fabrikası
Fabrikanın şeker kota miktarı 95 bin 750 ton. Taşınmazların toplam yüzölçümü ise 780 bin 245 metrekare. Bir ton şekerde yüzde 32 zarar edilen fabrikada toplam 257 milyon TL zarar meydana geldi. Çorum’da satışa konu olmamasına rağmen 10 TIR ürün firmaya bedelsiz olarak verildi.

Yozgat Şeker Fabrikası
Bu fabrikada şeker kota miktarı 59 bin 300 ton. Fabrika ve arsaların toplam yüzölçümü ise 672 bin 78 metrekare. Fabrika 2011 yılında 486 milyon TL’ye satışa çıkarıldı. Bu yıl ise satış bedeli 275 milyon TL oldu. Kota başı satış tutarı 2 dolardan 1.1 dolara düştü. Şekerde ton başı yüzde 43 zarar edilen fabrikanın toplam kamu zararı 193 milyon TL oldu. Doğuş Yiyecek İçecek Şirketi’ne satılan fabrika henüz devredilmedi. Fabrika Türk Şeker tarafından işletilmeye devam ediyor.

Turhal Şeker Fabrikası
Tokat’ın Turhal ilçesinde bulunan ve ilçenin tek gelir kaynağı olan şeker fabrikasının kota miktarı 103 bin 500 ton. 613 bin 881 metrekare de fabrika alanı ve arsası bulunuyor. 2011 yılında 853 milyon TL fiyat belirlenen fabrika, bu yıl 569 milyon TL’ye elden çıkarıldı. Kota başı satış değeri ise 2 dolardan 1.3 dolara düştü. Kayseri Şeker’e satılan fabrikada ton başı yüzde 33 zarar edildi. Toplam kamu zararı ise 284 milyon TL oldu.

Ilgın Şeker Fabrikası
Konya’da bulunan Ilgın Şeker Fabrikası’nın kota miktarı 107 bin 500 ton. Bu fabrikada taşınmazların yüzölçümü ise tam 1 milyon 340 bin 315 metrekare. Fabrika 2011 yılında 886 milyon TL’ye satışa sunuldu. Bu yıl 637 milyon TL’ye Alteks Tekstil’e satıldı. Kota başı satış değeri ise 2 dolardan 1.4 dolara indi. Bir ton şekerde yüzde 28, toplamda ise 249 milyon TL kamu zararı doğdu. Tekstil firması henüz fabrikayı devralmadı.

Afyon Şeker Fabrikası
115 bin ton şeker kota miktarına sahip fabrikanın ve arsalarının toplam yüzölçümü 1 milyon 862 bin 819 metrekare. 2011 yılında tam 943 milyon TL’ye satışa sunulan fabrika, bu yıl 725 milyon TL’ye alıcı buldu. Kota başı satış değeri 2 dolardan 1.5 dolara düştü. Bir ton şekerdeki zarar yüzde 23 oranında olurken toplam kamu zararı ise 218 milyon TL oldu. Fabrikayı Doğuş Yiyecek ve İçecek Şirketi satın aldı.

Burdur Şeker Fabrikası
74 bin ton şeker kota miktarına sahip fabrikanın taşınmazlarının toplam yüzölçümü 620 bin 372 metrekare. 2011 yılı satış değeri 607 milyon TL olan fabrika bu yıl 487 milyon TL’ye satıldı.

Alpullu Şeker Fabrikası
25 bin ton şeker kota miktarı bulunan fabrikanın arsalarının ve binasının kapladığı toplam alan 645 bin 617 metrekare. 2011 yılındaki satış fiyatı 205 milyon TL olarak belirlenen fabrika 2018’de 150 milyon TL’ye elden çıkarıldı. Kota başı satış değeri 2 dolardan 1.4 dolara gerileyen fabrikada bir ton şekerde yüzde 27 zarar edildi. Toplam kamu zararı 55 milyon TL olan fabrikanın devir işlemleri tamamlanmadığı için henüz yeni sahibi Binbirgıda Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından işletilmeye başlanmadı.

Muş Şeker Fabrikası
Kentin tek gelir kaynağı olan fabrikanın şeker kotası miktarı 42 bin 700 ton. Fabrikanın ve arsalarının toplam yüzölçümü ise 1 milyon 190 bin 679 metrekare. 2011 yılında 350 milyon TL’ye satışa sunulan fabrika, bu yıl 230 milyon 300 bin TL’ye MBD İnşaat, Sanayi ve Turizm A.Ş’ye satıldı, zarar yaklaşık 120 milyon TL oldu. 2 dolar olan kota başı değeri 1.3 dolara düştü, bir ton şekerdeki zarar ise yüzde 34 oldu.

Erzurum ve Erzincan Şeker Fabrikaları
İki şeker fabrikası “tek paket” te satıldı. Fabrikaların şeker kota miktarı 78 bin 200 ton, arazilerinin toplam yüzölçümü ise 1 milyon 513 bin 160 metrekare. Fabrikaların 2011 yılındaki satış fiyatı 665 milyon TL iken bu yıl 287 milyon TL’ye elden çıkarıldı.

Elbistan Şeker Fabrikası
Elbistan Şeker Fabrikası’nda ise “arsa bedeli” tartışma konusu oldu. 2011 yılında üç fabrika ile birlikte 266 milyon dolara satışı söz konusu olan fabrika, bu yıl 297 milyon TL’ye satıldı. Şekeriş Sendikası Elbistan Şube Başkanı İsmail Şahin, fabrikanın yalnızca arsa değerinin 255 milyon TL olduğunu açıkladı.

***

“İşlerine son veriliyor”

Şekerİş Sendikası Genel Başkanı İsa Gök, özelleştirilen fabrikalardaki son durumu BirGün’e anlattı. Tüm uyarılarına karşın yapılan özelleştirilmelerin arkasında çeşitli “lobilerin” olduğunu ifade eden Gök, kamu zararının yanında işçilerin bu süreçte büyük mağduriyet yaşadığını anlattı. Gök, “Fabrikaların alıcılara devri sonrasında, ihale şartnamesinde yer alan hükümler gereği, yaşlılık aylığı almaya hak kazanmış Türk Şeker işçilerinin iş akitleri tek taraflı olarak feshedilmektedir” dedi.

Özelleştirme işleminin tüm ülke açısından bir “kayıp” olduğunu ifade eden Gök, şunları söyledi:
“Gelinen noktada, hiçbir ciddi çalışma yapılmaksızın, son derece kötü bir zamanda ve kamu zararına neden olacak şekilde yapılan şeker fabrikalarının özelleştirilmesinde, asıl olumsuz sonuçların bir sonraki kampanya döneminde yaşanması bekleniyor. Alıcı şirketler lehine yürütülen sürece rağmen, dört fabrikanın devralınmaması, devralınan fabrikalarda üretim sürecinden habersiz olunması nedeniyle ortaya çıkan uygulamalar üreticileri canından bezdirmiştir. Bu süreç 2019 yılında şeker pancarı üretiminde ciddi bir düşüş meydana getirecektir.”

***

Çorum’daki peşkeş

Bu süreçte firmalara yapılan “peşkeş”in en somut örneği Çorum’da yaşandı. 10 TIR ürünün sözleşmede yer almamasına karşın fabrikayı satın alan şirkete verildiğinin kamuoyuna yansıması Genel Müdür Vekili Ergin İçenli’yi koltuğundan etti.

https://www.birgun.net/haberdetay/sekerdeozellestirmebilancosu2milyar382milyonzararissizlikvesurgun236231.html