Stokçuluk cezasını da artıran yargı paketi TBMM'den geçti

Fiyatları etkileme ile mal ya da hizmet satımından kaçınma suçuyla etkin mücadele edilebilmesi, stokçuluk faaliyetlerinin durdurulabilmesi hedefiyle Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) bu suçlar amacıyla teşhis edilen cezalar artırılıyor.

TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen Hakimler ve Savcılar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile noterler, taşınmaz satış vaadi sözleşmesi yapılabilecek, bu sözleşmeyi taraflardan birinin talep etmesi, harç ve giderleri ödemesi durumunda tapu bilişim sistemi aracılığı ile tapu siciline şerh verebilecek, taşınmaz satış sözleşmesi yapabilecek.

Taşınmaz satış sözleşmesi noterler doğrultusunda da yapılabilecek.

Noterler, taşınmaz satış müracaatı üstüne müracaat belgesi düzenleyecek, taşınmaz üzerindeki her türlü kısıtlamayı öneme alacak ve taşınmaz satışıyla alakalı başka kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve temelleri gözetecek.

Tapu kayıt örneği noterlerle paylaşılacak

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce tapu kayıt örneği ve başka belgeler, tapu bilişim sistemi aracılığı ile noterlerle paylaşılacak.

Taşınmaza dair kayıt ve belgelerin eksikliği durumunda alakalı tapu müdürlüğünden eksik olan hususlar sistem üzerinden talep edilecek ve eksiklikler tapu müdürlüğünce giderilerek sisteme aktarılacak.

Noterlerce hak sahibi belirlendikten ve taşınmazın satışına engel hukuki bir durumun bulunmadığı teşhis edildikten sonra taşınmaz satış sözleşmesi yapılacak.

Satış sözleşmesi taraflarca imzalandığı anda noter, tapu bilişim sisteminden yevmiye numarası alarak sözleşmeyi bu sisteme kayıt edecek.

Sözleşme sisteme kayıt edildikten sonra tapu müdürlüğünce taşınmazın tapu siciline tescili sağlanacak. Satış sözleşmesi ile başka belgeler, noter doğrultusunda sisteme aktarılacak ve fiziki olarak arşivlenecek.

Noter ücreti 500 liradan az, 4 bin liradan çok olamayacak

Kanuna göre, noterler taşınmaz satış sözleşmesiyle alakalı işlemleri bizzat yapacak.

Tapu kayıt örneği ve başka belgelerden hak sahibinin belirlenememesi ya da satışa engel hukuki durumun zenginliği durumunda noterlerce satış prosedürü gerçekleştirilmeyecek.

Noterler doğrultusunda yapılacak taşınmaz satış sözleşmelerinde yalnızca tapu harcı alıncak, bu işlemler amacıyla ilaveten noter harcı istenmeyecek.

Taşınmaz satış sözleşmeleri damga vergisinden ve bu işlemlere dair düzenlenen kağıtlar kıymetli kağıt bedellerinden istisna olacak. Bu kapsamda oluşturulan işlemler karşılığında noter ücreti dışında rastgele bir ücret alınmayacak. Noter ücreti taşınmazın değerine göre 500 liradan az, 4 bin liradan çok olamayacak ve ücret tarifesinde gösterilecek. Bu miktarlar, her sene bir önceki seneye dair olarak Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca teşhis ve ilan edilen tekrar değerleme oranında takvim senesi başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanacak.

Taşınmaz satış işlemleri amacıyla Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün döner sermaye işletmesine gelir kaydedilmek üzere hizmet bedeli alıncak ve bu işlemler sebebiyle noterlere rastgele bir pay ya da aidat ödenmeyecek.

Taşınmaz satış sözleşmesinin düzenlenmesinden ötürü meydana gelen zarardan noterler de sorumlu olacak. Bu zararın devlet doğrultusunda ödenmesi durumunda devlet, sözleşmeyi düzenleyen notere rücu edecek. 

Bu planlamanın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla yapılmış olan atama ve nakil ilanları ile bunlara dair iş ve işlemler ile alakalı program devam edecek.

Danıştay Kanunu'nda farklılığa gidiliyor

Düzenlemeyle, Danıştay Kanunu'nda farklılığa gidiliyor. Buna göre, sabit üyelerle vazife yapan Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun, iş yükü öneme alınarak yargılamada gecikmelere sebebiyet verilmemesi hedefiyle sahip olunan yapısıyla çalışması amacıyla teşhis edilen vakit 31 Aralık 2022'den 31 Aralık 2026'ya kadar uzatılıyor.

Danıştay daire adedinin 10'a düşürülmesi amacıyla öngörülen vakit, 4 sene daha uzatılıyor.

Yargıtay Kanunu'nda oluşturulan değişiklikle, Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu 8 asıl, 4 yedek olmak üzere 12 üyeden oluşacak.

Yargıtay Birinci Başkanlık Kuruluna seçilenlerin bir seçim devresi geçmeden tekrar seçilemeyeceklerine yönelik hüküm yürürlükten kaldırılıyor.

Fiyatları etkileyenlere ve stokçuluğa cezalar

Kanuna göre, TCK'nin "fiyatları etkileme" başlıklı maddesinde farklılığa gidilerek fiyatları etkileme suçuyla etkin mücadele edilebilmesi hedefiyle suçun cezası artırılıyor. Buna göre, işçi ücretlerinin ya da gıda ya da malların değerlerinin artıp eksilmesi neticesini oluşturabilecek bir şekilde ve bu maksatla yalan haber, havadis yayan ya da sair hileli yollara başvuran kimseye 3 aydan 2 seneye kadar verilmesi öngörülen hapis vakitsi, "1 senedan 3 seneye" şeklinde değiştiriliyor.

Fiil neticesi gıda ya da malların değerleri ya da işçi ücretleri artıp eksildiği takdirde cezanın üçte biri oranında artırılmasına yönelik planlama ise "yarısına" çıkarılıyor.

Fail, ruhsatlı simsar ya da Borsa tellalı ise cezanın ilaveten "sekizde bir" oranında artırılmasına yönelik maddedeki vakit ise "yarısı oranında" olarak düzenleniyor.

Mal ya da hizmet satımından kaçınma suçuyla etkin mücadele edilebilmesi ve stokçuluk faaliyetlerinin durdurulabilmesi hedefiyle bu suçun cezası da artırılıyor. Belli bir mal ya da hizmeti satmaktan kaçınarak kamu amacıyla acil bir ihtiyacın meydana çıkmasına sebep olan şahıs amacıyla 6 aydan 2 seneye kadar öngörülen hapis cezası, 1 senedan 3 seneye artırılıyor.

Kanunla, hakim ve savcı yardımcılığı müessesesinin getirilmesine bağlı olarak alakalı kanunlarda uyum planlamaları da yapılıyor.

Düzenlemedeki hükümler 1 Ocak Ayı 2023 tarihinde yürürlüğe girecek.