Tüm dünya artırıyor, TCMB izliyor! Faiz fırtınası: Merkez bankaları birbiri ardına politika faizlerini artırıyor

Dünyadaki pek çok merkez bankası yükselen enflasyona karşı parasal sıkılaşma adımlarını hızlandırdı. ABD, Kanada, Hindistan, Macaristan, Brezilya ve İsviçre'de merkez bankaları son iki haftada faiz artırdı.

Dünya üzerinde artan emtia, gıda ve enerji fiyatları, tedarik zincirlerinde ortaya çıkan bozulmalar ile RusyaUkrayna savaşının getirdiği sorunlar nedeniyle pek çok ülke enflasyonla boğuşmak zorunda kalırken merkez bankaları ekonomileri soğutarak genel fiyat düzeyini aşağı çekebilmek adına faiz artışlarına başvurdu.

ABD Merkez Bankası’nın agresif faiz artışına devam edeceğine ilişkin beklenti ve enflasyonist ortamın sürmesi dünya üzerindeki pek çok merkez bankasını da harekete geçirdi. Son iki hafta içerisinde ABD, Brezilya, Kanada, Hindistan, Avustralya İsviçre ve Macaristan faiz artırdı. Faiz artışlarının devam edeceği tahmin edilirken Avrupa Merkez Bankası temmuzda faiz artıracağını duyurdu.

TCMB TEPKİSİZ

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ise diğer merkez bankalarının aksine  geçtiğimiz yılın eylül ayından aralık ayına kadar 500 baz puan faiz indirerek politika faizini yüzde 19 seviyesinden yüzde 14’e düşürmüş, sonrasında herhangi bir faiz değişikliğine gitmemişti.

Türkiye’de artan döviz kurlarına karşı faiz artışı dışında çeşitli önlemler alınırken bu önlemler dolar/TL kurunun tansiyonunu düşürmeye henüz yetmedi.

Ancak başlıca merkez bankaları TCMB’nin aksine 2022 başından bu yana faiz artışlarını devreye almış durumda. Verilen sinyallere göre, yılın ikinci yarısından itibaren parasal sıkılaşma adımları daha da hızlanacak. Yükselen enflasyona karşı faiz silahını çeken ülkelerin ekonomilerindeki son durum ise şöyle:

ABD

ABD Merkez Bankası (Fed) dün 1994 yılından bu yana en büyük faiz artırımına gitti. Faizi 75 baz puan artışla yüzde 1,5 ile yüzde 1,75 aralığına çeken Fed, yıl sonu faiz oranı tahminini yüzde 3,4’e yükseltti.

ABD’de ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 1,7’e gerileyeceği tahmininde bulunan Fed yetkilileri faiz oranını 2024’te indireceklerini öngördü.

ABD’de mayısta yüzde 8,6’le son 40 yılın en yüksek enflasyonu görülmüştü.

KANADA

Kanada Merkez Bankası haziran başında politika faizini 50 baz puan artırdı. Banka böylece 50 baz puanlık faiz artış serisini ikinci ayda da sürdürdü. Politika faizi yüzde 1.5’e yükseltildi.

Bankanın 13 Temmuz toplantısında da 50 baz puanlık faiz artışı bekleniyor. Ülkede enflasyon nisanda yüzde 6,8 ile 30 yılın en yüksek seviyesine çıkmıştı.

HİNDİSTAN

Hindistan Merkez bankası politika faizi olan repo faiz oranını 50 baz puan artırarak yüzde 4,90 seviyesine çıkardı. Reuters anketine katılan analistler politika faizinin 25 ila 75 baz puan artırılmasını öngörüyorlardı.

Hindistan'da yedi aydır artan manşet enflasyon mayısta yüzde 7,79'a yükselerek 2014’ten bu yana en yüksek seviyesine ulaşmıştı.

İSVİÇRE

İsviçre Merkez Bankası (SNB) 15 yıldır ilk kez politika faizini artırarak yüksek seyreden enflasyonla mücadele için para politikasını sıkılaştıran merkez bankaları arasına katıldı.

Para politikası kararını açıklayan SNB, ekonomistlerin faizlerin sabit kalacağı tahminlerine karşılık politika faizini yüzde 0,75'ten yüzde 0,25'e çıkardı. SNB böylece Eylül 2007'den beri ilk defa faiz artırımına gitmiş oldu.

İsviçre Merkez Bankası'nın beklenmedik faiz artırımı sonrası İsviçre frangı euro karşısında yüzde 1,5 değer kazandı. Yüzde 2 hedefleyen İsviçre’de enflasyon yıllık yüzde 2,9 seviyesinde bulunuyor

BREZİLYA

Brezilya Merkez Bankası, dün politika faizini piyasa beklentilerine paralel olarak 50 baz puan artırdı ve faiz artırımlarının devam edeceği sinyali verdi.

Merkez bankasının Copom olarak bilinen para politikası kurulu politika faizini 2017 başından beri en yüksek seviye olan yüzde 13,25’e çıkardı.

Reuters tarafından düzenlenen ankete katılan 30 ekonomistten 25’i faizlerin 50 baz puan artırılacağı tahmininde bulunmuştu. Ülkede enflasyon yüzde 11,73 seviyesinde bulunuyor.

MACARİSTAN

Macaristan Merkez Bankası para biriminin tüm zamanların en düşük seviyesine yaklaşmasının ardından bugün politika faizini artırdı. Banka 1 haftalık mevduat faizini 30 baz puan artırarak yüzde 6,75’e yükseltti.

Macaristan Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Barnabas Virag, çarşamba günü verdiği bir mülakatta belirsiz ortam nedeniyle kademeli ancak kararlı biçimde faiz artışlarına devam etmeleri gerektiğini söyledi.

Macar forinti, Şubat ayından bu yana euro karşısında yüzde 8 düşerek Türk Lirası’ndan sonra en fazla değer kaybeden gelişen ülke para birimi olmuştu.

AVRUPA

Avrupa Merkez Bankası 2015 yılında başlayan varlık alım programını 1 Temmuz'da bitireceğini açıklarken, temmuz ayında 25 baz puan faiz artışına niyetli olduğunu duyurdu. Bu gerçekleşirse banka, 10 yıldan uzun süre sonra ilk kez faiz artırmış olacak.

Euro Bölgesi'nde yıllık enflasyon mayısta yüzde 8,1 ile rekor tazelemişti.

AVUSTRALYA

Avustralya Merkez Bankası (RBA), 6 Haziran’da sona eren toplantısının ardından yapılan açıklamada, faiz oranının yüzde 0,35’ten yüzde 0,85’e çıkarıldığı belirtildi. Piyasalarda faiz oranında 25 baz puan artış bekleniyordu.

RBA, böylece iki toplantı üst üste faiz artırımına gitmiş oldu. Bir önceki toplantıda faiz artışı 25 baz puan olmuştu.

Kararla ilgili yapılan açıklamada, enflasyonun önemli ölçüde arttığı belirtilerek, hedefe geri dönüş için ne gerekiyorsa yapılacağı ifade edildi.

RBA, yüzde 23 aralığında bir enflasyon hedefliyor. Ülkede enflasyon yıllık yüzde 5,1 seviyesinde bulunuyor.