Türk asıllı, reformist Pezeşkiyan İran'ın yeni Cumhurbaşkanı oldu

İran'da "reformist" kimliği ile tanınan Türk asıllı Mesud Pezeşkiyan, Cuma günü düzenlenen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda rakibi Said Celili'den daha fazla oy alarak ülkenin 9'uncu Cumhurbaşkanı oldu.

İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi Sözcüsü Muhsin İslami, basın mensuplarına yaptığı açıklamada oy sayımının tamamlandığını, ülke genelinde kurulan yaklaşık 59.000 sandıkta toplam 30,53 milyon oy kullanıldığını, Pezeşkiyan'ın 16,38 milyon oy aldığını, bunun yüzde 53,7'ye tekabül ettiğini, bu sonuçla yeni Cumhurbaşkanının belirlendiğini söyledi.

Sonuçlara göre, İran'da dini lider Ali Hamaney'e yakınlığı ile bilinen Said Celili'nin 13,53 milyon oy aldığı öğrenildi. Yaklaşık 3 milyon oyu kapsayan fark, ekranlara yüzde 44 olarak yansıdı.

İlk açıklamasında sandık sonuçlarına saygı duyacağını ifade eden Celili, "Saygılı olmanın ötesinde, seçilenin güçlü bir şekilde ilerlemesine katkı sağlayabilmek için tüm imkanlarımızı kullanarak aynı zamanda ona yardımcı olmalıyız." diye konuştu.

Seçimleri kazanan Mesud Pezeşkiyan ise, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı bir paylaşımda "Sevgili İran halkı, seçimler sona erdi. Bu birlikteliğimizin başlangıcı. Önümüzdeki zorlu yolu, birliktelik ve güven olmadan aşamayız. Elimi size uzatıyorum ve sizi bu yolda yalnız bırakmayacağıma şerefim üzerine yemin ediyorum." ifadelerini kullandı.

Pezeşkiyan, seçim kampanyası sırasında diğer ılımlı ve reformist isimlere yaklaştı.

En büyük destekçisi, 2015'te atom programının büyük ölçüde kısıtlanması karşılığında yaptırımların kaldırılmasını öngören nükleer anlaşmanın imzalanmasını sağlayan eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif oldu.

Kalp cerrahı olan Pezeşkiyan Salı günü televizyonda yayınlanan bir tartışmada, Batı'nın uyguladığı yaptırımların İran ekonomisine büyük zarar verdiğini söyledi. Son dört yılda yüzde 40'a varan enflasyon ve artan yoksulluk oranlarını örnek gösterdi.

Aynı zamanda 2008'den beri beş dönemdir Tebriz Milletvekili olarak görev yapan Pezeşkiyan, ülkede infiale yol açan Mahsa Amini protestoları sırasında başörtüsü yasasından kaynaklı müdahalenin sonlandırılmasını istemişti.

Pezeşkiyan, "Biz çocuklarımızın iffetli olmasını istiyoruz ancak bu davranışlar onları dinden uzaklaştırıyorsa bu yöntemi sürdürmemeliyiz." demişti.

İran'da seçim kararı, ülkenin 8'inci Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümünden sonra alındı. Reisi, 19 Mayıs 2024'te, Azerbaycan sınırındaki Culfa kasabası yakınlarında geçirdiği helikopter kazası sonucu hayatını kaybetti.

Bangladeş, Pakistan, Türkiye, Hindistan, Sri Lanka, Küba, Suriye gibi ülkelerde yas ilan edilirken, İngiltere'nin güvenlikten sorumlu eski devlet bakanı Tom Tugendhat Reisi'nin "yasını tutmayacağını" söylemiş, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby, "Elleri çok kana bulanmış bir adam" yorumunu yapmıştı.

Sonrasındaki günlerde İran Anayasası'nın 131'inci maddesi işledi ve Meclis Başkanı, Yargı Erki Başkanı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı'ndan oluşan bir konsey, 50 gün içerisinde seçim kararı aldı. Bu süreçte Reisi'nin yardımcılığını yürüten Muhammed Muhbir vekaleten Cumhurbaşkanlığı yaptı.

euronews.com