Yeni ekonomi modeli yeni bakan: Nureddin Nebati ile bir yıl

Lütfi Elvan'nın istifasının ardından Hazine ve Maliye Bakanı olarak atanan Nureddin Nebati, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeni ekonomi modelini duyurmasından bir gün sonra göreve başladı. Açıklamaları, benzetmeleri, kullandığı kavramlar ve ekonomiye yönelik değerlendirmeleri ile Türk siyaseti nevi şahsına münhasır bir isim kazandı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı görevine 2 Aralık 2021 günü atanan Nureddin Nebati aradan geçen bir yılda ‘performansıyla' adından söz ettirdi. Nebati'nin faiz kararlarından, borsadaki düşüşe, döviz alıp zarar eden küçük yatırımcıdan içeriden bilgi sızdırıp büyük kâr eden yabancılara kadar bir çok başlıkta yaptığı açıklamalar çok tartışıldı. Canlı yayın performansları, kullandığı kavramlar, verileri ele alış biçimiyle ilgi çeken Nureddin Nebati’nin bir yıllık performansında öne çıkan başlıklar şöyle:

FAİZ KARARININ ÖNCEDEN DUYURDU

Yapısı gereği bağımsız olan Merkez Bankası'nın faiz kararlarını Para Politikası Kurulu alıyor. Ancak Nureddin Nebati, basına ilk demecinde faiz kararından önce dikkat çeken mesajlar verdi. Habertürk'ten Sevilay Yılman'a konuşan Nebati, “Çok hızlı bir şekilde düzelecek ekonomi. Yeter ki bize güvenilsin. Faiz artırmayacağız. Bu işi faiz artırmadan da yapabildiğimizi göreceksiniz” dedi.

‘EN FAZLA NEYİNİ KAYBEDERSİN MAAŞINI’

Nebati, Sevilay Yılman’a ekonomiyle ilgili yaptığı değerlendirmede “Bitersek hep beraber biteceğiz. Kazanırsak hep beraber. Karamsar tablo çizenler var. Hiçbir şekilde bize inanmayanlar. Onlara diyorum ki; “Sen maaş alıyorsun. En fazla neyini kaybedersin? Enflasyonun altında ezilirsin. Ama ben bütün varlığımı kaybederim bu iş düzelmezse eğer. 1000 çalışanımız var. 1000 kişiyle beraber bütün varlığımı kaybederim. Ben babadan görme bir insanım. Babamın bana bıraktıklarını kaybederim.” demişti.

‘İÇERİDEN BİLGİ ALDILAR' DEDİ

21 Aralık 2021 günü TRT yayınına katılan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, sunucunun borsadaki sert düşüşleri hatırlatması üzerine, “Christmas yaklaşıyor, yurt dışı çıkışlar oluyor. İki gün sonra paralarını alıyorlar. Alınan kararlarla ilgili biz toplantılar yaptık, herhalde haberlerini aldılar. Yarın da belki bir şey olabilir ondan sonrasında bir sıkıntı yok. Yabancı ilgisi artar” dedi. Nebati'nin bu açıklamaları piyasa oyuncuları tarafından şaşkınlıkla karşılandı.

BORSA DÜŞECEK İMASI

Nebati, Türk Lirası'nın bir gece yüzde 30 değer kazanmasını sağlayan kararlar öncesinde yapılan toplantılardan dışarıya bilgi sızdığını ve birilerinin bundan fayda elde ettiğini itiraf etmiş oldu. ‘Insider trading' olarak da bilinen içeriden öğrenenlerin ticareti veya bilgi suiistimali yasa dışı bir uygulama ve cezası bulunuyor.
Bakan ayrıca, bir sonraki gün de Borsa İstanbul'un düşeceğini televizyon ekranlarından ima etti.

GÖZLERİME BAKAR MISINIZ?

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 21 Aralık 2021 günü TRT Haber’in konuğu oldu. Nureddin Nebati’ye taleplerin ne kadar miktara ulaştığı soruldu. Rakam veremeyeceğini söylen Nebati, “Rakamlar çok çok iyi Gülçin Hanım. Gözlerime bakar mısınız? Ne görüyorsunuz? Ne görüyorsunuz gözlerimde?” dedi. Gülçin Can’ın, “Orada o sevinci görüyorum ama rakamları da duymayı isterim şimdi ekomomi işi rakam işi.” sözlerine Maliye Bakanı Nebati şu ifadelerle cevap verdi:
“Ekonomi rakam işi, ekonomi temenni işi, ekonomi güven işi, ekonomi istikrar işi , ekonomi beklenti işi, ekonomi gözlerdeki ışıltıdır. Benim gözlerimdeki ışıltıyı arkadaşlarım görüyor” dedi. Nebati’nin bu açıklamaları uzun süre konuşuldu.

6 AY SONRA UYANSAM

Nureddin Nebati göreve geldikten kısa bir süre sonra “Hani şöyle hayal edersiniz ya ‘Bir uyusam da altı ay sonra uyansam’ diye… Bir uyuyun altı ay sonra uyanın Türkiye’de… Çok farklı noktalarda olacağız.” dedi. Yeni ekonomi modeli ile birlikte vaat edilenin tam tersi bir tablo ortaya çıktı. Dolar, enflasyon, kredi faizleri ve cari açık hızla yükseldi.

TÜRK LİRASI EN DÜŞÜK DURUMDA

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, mart 2022’de dolar 14,84 iken “Türk Lirası en düşük durumda, daha ineceği bir yer yok, vatandaş rahat olsun” demişti… Bugün dolar 18.60’ı aşarken Nebati’nin borsa konusundaki öngörüleri de tutmadı. Nebati geçtiğimiz eylül ayında ‘borsa her geçen gün cazip hale geliyor’ derken, BİST 100 endeksi yüzde 4, bankacılık endeksi yüzde 18’den fazla değer kaybetti. Cazip hale geldiği söylenen borsanın manipülasyon ile yükseldiği ortaya çıktı ve bu işlemi gerçekleştirenler tutuklandı.

TÜRKİYE EKONOMİSİNİ KURTARDIK

Nebati 19 Mart 2022’de yaptığı değerlendirmede ise “Milli para birimimize lütfen güvenin. Bitti… Türkiye ekonomik modeliyle bundan sonra risklerin bertaraf edildiği, ilk başta yaşanmış olan risklerin artık iyileştirildiği, geleceğe güvenle bakan bir Türkiye'de olduğumuzu lütfen unutmayın. Faiz ve kur odağında sığ bir alan içerisinde sıkışan Türkiye ekonomisini kurtardık elhamdülillah.” dedi.

BÜROKRASİYİ ALAŞAĞI EDERİZ

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin Mart 2022’de yabancı yatırımcılara “Bir problem mi yaşadınız? Rahat olun. Bize hemen ulaşırsınız. Bürokrasiyi alaşağı ederiz, arkamızda Cumhurbaşkanımız var rahat olun. Mevzuatı da değiştiririz” demesi de büyük tepki topladı.

EPİSTEMOLOJİK KOPUŞ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın önderliğinde, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin himayesinde ve Merkez Bankası Şahap Kavcıoğlu'nun denetiminde geçtiğimiz yılın sonundan itibaren uygulanmaya başlanan yeni ekonomi modelinin en dikkat çeken değerlindermesi de Nebati’den geldi. Modeli, eylül ayında “Neoklasik ekonomi düşüncesinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heterodoks yaklaşım” olarak tanımlayan Nebati’nin bu sözleri hem sokakta hem de akademik dünyada konuşuldu.

NÖROLOGLARA GİTSİNLER

Nebati, eleştirilere, “Ülkenin 20 yılda nereden nereye geldiğini, sağladığımızı çok iyi bir şekilde ifade etmeyi beceririz ama hem alaylı hem de mektepli olarak bir üniversite hocasıyla da oturup konuşurken hangi dili nasıl ifade edeceğimizi de çok iyi biliriz. Siz manipülatif, spekülatif, yalan dolan, hezeyanlarla sözlerinizi devam ettirin. Siz havuzunuzda çırpınmaya devam edin” şeklinde cevap verdi ve daha sonra “Bu nöro iktisat ile ilgili dalga geçmişler. Nörologlara gitsinler o zaman ne yapayım” diye ekledi.

HER TÜRLÜ POZİSYONA HAZIRIM

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, haziran ayında TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda ek bütçeyle ilgili eleştirileri yanıtlarken ilginç açıklamalarda bulundu ve “Ben çiftçiyim, iş adamıyım, ekonomistim, siz ne derseniz deyin. Her türlü pozisyona hazır birisiyim” dedi.

Sözcü