Yolsuzluğu ihraç ettiler: Sınır aşan yolsuzluk

New York Belediye Başkanı Eric Adams hakkında rüşvet suçlamasıyla düzenlenen iddianameye göre Türkevi’nin açılışının Erdoğan’ın ziyaretine yetiştirilmesi için milyonlarca dolar verilmiş. Ensar ve TÜRGEV tarafından kurulan TURKEN Vakfı yöneticilerinden de kayıt dışı para alan Adams, THY’de ücretsiz seyahatler ederken lüks otellerde, yat turlarında ve eğlence mekanlarında ağırlanmış.

AKP iktidarının ülkede yarattığı yolsuzlukların dışarıda bir yansıması olarak daha önce birçok kez tartışılan ABD’nin New York kentinde bulunan Türkevi, yolsuzluk ve rüşvet dâhil 5 farklı suçlamayla yargılanan New York Belediye Başkanı Eric Adams hakkında hazırlanan iddianameyle bir kez daha gündeme oturdu.

Adams hakkında hazırlanan iddianameye göre Türkevi’nin inşaatı ve ruhsatı ile Adams’ın AKP iktidarı ile ilişkilerine dair birçok usulsüzlük ortaya çıktı.

ERDOĞAN İÇİN AÇTILAR

Buna göre seçim kampanyasında yasadışı bahis almak için AKP ile ilişkisi olduğu öne sürülen Adams, Manhattan’da inşa edilen Türkevi gökdeleninin itfaiye izinleri karşılığında da Türkiye’den kampanyasına yasadışı bağış almakla suçlanıyor.

İddianamede Belediye Başkanı Adams’ın New York İtfaiyesi’nin Türkevi’ni denetleme sürecine müdahale ettiğini ve denetimden geçememesine rağmen binanın açılmasına izin verdiğini öne sürüldü. İddiaya göre 2021 yılında ABD’ye giden AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın gidiş tarihine yetiştirilmek için Türkevi’nin usulsüzlüklerle açıldığı iddia edildi. İddianamede, 31 Ağustos 2021’den 9 Eylül 2021’e kadar, New York Şehri’ndeki çeşitli yetkililer ve çalışanlar, diğerlerinin yanı sıra, Türk Yetkilisinin Türkevi için gereken lisansı elde etmesine yardımcı olmak için FDNY Yangın Önleme Bürosu şefine bir kusur mektubu vermesi için baskı yaptığı belirtildi.

5 Eylül 2021 civarında, Türk Yetkili Belediye Başkanı Adams’tan, hem doğrudan hem de Adams’ın adı açıklanmayan bir çalışanı aracılığıyla, Türkevi için gerekli lisansı güvence altına almak amacıyla FDNY (New York İtfaiye Departmanı) Komiseri ile iletişime geçmesini istemeye başladı.

Öyle ki Belediye Başkanı Eric Adams, FDNY’ye Türkevi için bir gerekli lisans olan TCO’nun çıkarılmasına izin vermesi için baskı yaptıktan sonra, Türk Yetkili, Adams’a ek lüks seyahat avantajları sağlayarak pazarlığın kendi tarafını yerine getirmeye devam etti. İddianameye göre Adams’ın kabul ettiği bu avantajlar, toplamda on binlerce dolar değerindeydi. Bizzat New York Belediye Başkanının baskılarının ardından Türkevi’nin lisansının alındığı iddia edildi.

İDDİANAMEDE YOK YOK

İddianamede geçen suçlamalar ise şöyle:

THY 15 BİN DOLARLIK BİLET İÇİN 50 DOLAR ÖNERMİŞ: İddianameye göre, Adams 2021’de İstanbul’a son dakika bileti almak istediğinde, yardımcısı Türk Hava Yolları müdürünü aramış ve müdür biletin çok pahalı olacağını söyleyerek bileti 50 dolara indirmiş.

Ancak yardımcısı bu kadar ucuz bir fiyatı reddetti “Hayır canım. 50 dolar mı?” diyerek iddianameye göre şüphe çekmemek için reddetti ve Adams açık piyasada 15.000 dolara mal olacak business class biletler için 2.200 dolar ödemek zorunda kaldı.

TÜRK HÜKÜMETİ KARŞILADI SUÇLAMASI: İddianameye göre, Türk hükümeti ayrıca Adams’ın o dönemki baş bağışçısı Brianna Suggs’ın İstanbul’a seyahat masraflarını karşıladı ve ardından otel konaklaması için sahte bir fatura verdi.

TÜRKEVİ’NİN MALİYETİ: Türkevi yaklaşık 300 milyon dolar maliyetle inşa edildi ve bu meblağ 2021 yılında Türkiye’de öğrencilerin yüksek barınma maliyetlerini protesto etmesiyle eleştirilere neden oldu.

TAMAMLANMASI İÇİN RÜŞVET: Savcıların, Adams’ın güvenlik endişelerine rağmen Türk Konsolosluğu’nun Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ziyareti için zamanında açılmasına izin vermesi için İtfaiye Departmanı’nı nasıl etkilediğini anlatmaya burada başlıyor. Savcılar, bunun karşılığında Adams’ın seyahat ikramiyeleri ve diğer hediyeler aldığını söylüyor.

ADAMS’A HİZMET SINIRSIZ

İddianameye göre Adams Gana’ya gitmeden önce İstanbul’da dokuz saatlik bir aktarma yapmış ve bu süre zarfında Türk hükümeti tarafından kendisine lüks bir araba, bir şoför ve lüks bir akşam yemeği ikram edilmiş. Burada önemli bir yan not var: Türk başkonsolosu Özgür, Adams’ın hediyelerin nereden geldiğini anladığından emin olmak için Adams’ın yardımcısına mesaj attı. Savcılar Özgür’ün “Biz devletiz” dediğini aktarıyor.

Adams, ücretsiz ve indirimli seyahatini ayarlayan Türk Hava Yolları yöneticisi Öcal’ı belediye başkanlığı geçiş komitesine atadı.

Kampanya kayıtlarına göre Adams’ın kampanyası 9 Ekim 2023 tarihinde Türk Amerikan toplumundan 16.700 dolar topladı. İddianamede organizatörlerden biri Türk Amerikalılara yönelik bir derginin yayıncısı olarak tanımlanıyor ve bu kişinin Turk of America dergisinin sahibi Cemil Özyurt olduğu anlaşılıyor. Kayıtlara göre Özyurt o gün kampanyaya 1,000 dolar bağışta bulundu.

Savcılığın hazırladığı iddianamede Adams’a ait görüşmelerde yer aldı. O görüşme ise şöyle:

THY yöneticisi: Son dakika olduğu için bilet çok pahalı. İndirim için çalışıyorum.

Adams’ın asistanı: Teşekkür ederim.

THY yöneticisi: 50 dolar alacağım. Size uygun mu?

Adams’ın asistanı: Hayır canım, ne diyorsun? Uygun bir fiyat ayarla.

THY yöneticisi: Ne kadar almalıyım?

Adams’ın asistanı: Her adımı izleniyor. Biraz gerçekçi olsun. 1000 dolar civarı.

ADAMS VE REJİMİN BAĞI

Adams’ın ABD’de lobi faaliyetleri sürdüren Ensar ve TÜRGEV tarafından kurulan TURKEN Vakfı ile de ilişkili olduğu öne sürüldü.

Yönetim kurulunda Erdoğan’ın da ailesinden yakın isimlerin olduğu, vakfın kuruluşunda Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın imzasının bulunduğu TURKEN Vakfı’nın Yönetim Kurulu’nda, Erdoğan’ın kızı ve eski Hazine ve Maliye bakanı Berat Albayrak’ın eşi Esra Albayrak ve Erdoğan’ın kuzeni Halil Mutlu yer alırken vakıf dünyanın en pahalı kentsel bölgelerinden biri Manhattan’ın merkezinde 15 milyon dolarlık bir bina da satın almıştı. Burada 21 katlı ‘TürkenEvi’nin inşaatı için ‘Perkins+Will Amerikan’ şirketiyle anlaşılmıştı.

AKP’ye yakın şirketleri seçim kampanyasına bağış yaptığı siyasetçiler arasında Eric Adams bulunması ise TURKEN VAKFI ile kurduğu ilişki de ortaya çıkardı.

Turken Vakfı’nın Mali İşler Sorumlusu Memiş Yetim, ABD’de başkanlık seçimi için yarışan Demokrat Parti adayı eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın seçim kampanyası için 5 bin 400 dolar bağışta bulunmuştu. Yetim, Clinton’ın yanı sıra New York belediye başkanlığı seçimini kazanan Demokratların adayı eski polis memuru Eric Adams’ın kampanyasına da 2 bin dolar bağış yapmıştı. Vakfın o dönemdeki Yönetim Kurulu Başkanı Behram Turan da 2019 yılında Adams’a 2 bin dolar bağış yapmıştı. O dönem Brooklyn Bölge Başkanı olan Adams, 2021’de New York Belediye Başkanı seçilmiş ve yeni görevine Ocak 2022’de başlamıştı.

Daha önce birçok yolsuzluk ve para olayı ile gündeme gelen TURKSEN para transferlerinde defalarca paravan olarak kullanıldı. ABD ve İngiltere’de örgütlenen vakfın şaibeli ilişkileri, Başkentgaz’ın sahibi Torunlar Holding’in vergiden kaçmak için yardımını Kızılay’a, Kızılay’ın da Ensar Vakfı üzerinden TURKEN’e 8 milyon dolar para aktarmasına kadar vardı.

Adams’ın iktidarla bağı bununla da sınırlı değil. Birçok AKP’li isimle ilişkisi ortaya çıkan Adams’ı AKP’li eski Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen de ziyaret etmiş. Türkmen, sosyal medya hesabından  yaptığı bir paylaşımda “Sevgili dostum Adams, New York’ta namaz megafondan ezan okunabileceğini söyledi. Kendisini tebrik ediyorum” ifadelerine yer verdi.

Eski CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu da konuyu gündeme getirirken gittiği bir ABD seyahatinde TÜRKEN vakfının Manhattan’daki gökdeleninin önünden Erdoğan’a seslenen Kılıçdaroğlu, “Senin ailen burada. Burası New York’un en pahalı yeri Manhattan. Bu da ailenin yaptırdığı gökdelen. Oğlunun kızına gönderdiği paralarla bu gökdelen yapıldı. Yapılmaya devam ediliyor. Sevgili Erdoğan aileyi konuşmak istiyorsan ve gerçekten samimiysen gel buradan başlayalım" ifadelerini kullanmıştı.

∗∗∗

İDDİANAMEDE İSMİ GEÇENLER

ABD'nin önde gelen medya kuruluşlarından The New York Times’a göre iddianamede yer alan isimler ise şöyle:

Reyhan Özgür: Eski New York Başkonsolosu olan Özgür, Adams’a Türkevi’nin açılmasını söyleyen kişi. Ayrıca Özgür’ün, Adams Türkiye’ye geldiğinde BMW’li bir şoför ayarladığı biliniyor.

Cenk Özcal: THY’nin o dönem New York'taki ofisinin genel müdürlüğünü yapan Öcal, ucuz THY biletleri ve bedava lüks otel konaklamalarını ayarladığı iddia ediliyor.

Demet Sabancı/ Cengiz Çetindoğan çifti: Adam’ın İstanbul Nişantaşı’nda çifte ait St. Regis isimli bir otelde ücretsiz ya da son derece ucuz fiyata kaldığı iddianamede yer alıyor.

Arda Sayıner: Bir dönem Hürriyet Gazetesi’nde de yazan Sayıner, kendisini "marka danışmanı, influencer ve gazeteci" olarak tanımlamış. Sayıner, Adams’ın başkan seçilmesinden sonra Ankara ile iletişimi sağladığı iddialar arasında. İddianameye göre Sayıner, Adams’ın diğer Türk bağlantılarıyla ilgilenmemesi gerektiğini ve Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın kendisiyle bizzat ilgilendiğini belirtiyor.

Enver Yücel: Bahçeşehir Üniversitesi'nin kurucuları arasında yer alan Yücel, Adams'tan New York'ta açmaya çalıştığı Mentora International isimli sözleşmeli okula destek istemiş. Okula New York eyaletinden onay çıkmamışken, Adams'ın çeşitli İstanbul gezilerinde Bahçeşehir Üniversitesi'ni de ziyaret etmesi iddianamede yer aldı.

∗∗∗

KORKARAK MUHALEFET OLMAZ

Sosyalist Enternasyonal Toplantısı için New York’a giden ve Türkevi’ni ziyaret eden CHP Lideri Özgür Özel iddialar hakkında konuştu. Soruşturmayı eleştiren Özel’in açıklamaları tepki çekti. Türkevi binası hakkında "hepimiz için bir gurur kaynağı" ifadesini kullanan Özel, CHP olarak bundan sonra ABD’de yapacakları programları ve temasları burada gerçekleştirmek istediklerini ifade etti. Rüşvet soruşturması hakkında konuşan Özel, "Türkiye Cumhuriyeti Devleti, ABD’ye saldırıldığında önemli bir jest yaptı ve burada böyle bir bina yapılırken Türkiye rüşvet vermeye ihtiyaç duyacak bir ülke değil, öyle bir acziyet içinde değil" ifadelerini kullandı.

Özel’in ardından açıklama yapan CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın ise sosyal medya hesabından bir açıklama yayımladı. Günaydın, İddianame ve sonrasında başlayacak dava süreci, iş insanı/diplomat/siyasetçi sıfatlı aktörleri yanında, “Türk Amerikan ilişkilerinin” kazandığı çok boyutlu düzeyi yansıtması açısından önem taşıyor" dedi. Günaydın, açıklamasında Adams’a kampanyası sırasında Amerikan yasaları dolanılarak yapılan yüksek bağışlara, THY üzerinden sağlanan “avantajlara, Türkevi’nin yetersiz yangın düzeneği nedeniyle verilemeyen iskân izninin alınması karşılığında sağlanan rüşvet iddialarının dikkat çekti. Birleşmiş Milletler’in 79’uncu Genel Kurulu için ABD’ye giden Erdoğan, programının aksine Biden’ın düzenlediği yemeğe katılmazken Özel’in tercihi rüşvet soruşturması karşısında iddiaları erken bir yalanlama oldu. Özel’in açıklamaları hukuksuzluğu ve usulsüzlüğü meşrulaştırmak olarak değerlendirilirken kamuoyunda ‘devletçi’ gözükmek uğruna yolsuzlukları normalize eder bir pozisyona düşüldü’ tepkileri yükseldi.

Bu açıklamalarla yurtdışında ülkeyi şikâyet etmem görüntüsü çizmeye çalışan Özel, dış politikayı da böylelikle partiler üstü bir yere koymaya çabaladı.

Rejimin inşasında kullanılan gerici vakıfların, lobicilik faaliyetlerine yurtdışı ilişkilerine bir takım kaygılarla değinemeyen Özel, bir ucu doğrudan Saray’a dokunan bu yolsuzluk iddiaları karşısında daha Erdoğan hamle bile yapmadan kendini onun minderine hapsetti.

BirGün