34 milyar liralık Merkez makyajı!

Ekonomik kriz bütçeyi fena vurdu. Durgunluk yüzünden yılın ilk ayında devletin KDV ve ÖTV tahsilatı artmadı, aksine yüksek enflasyona rağmen ciddi biçimde azaldı. Düşen gelir, aşırı artan harcamalar yüzünden 29 milyar liraya koşan aylık bütçe açığı rekorunu Merkez Bankası'ndan 4 ay erken gelen 33.8 milyar liralık devasa kâr transferi önledi.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, ocak ayının bütçe performans verilerini açıkladı. Açıklamada bütçenin yılın ilk ayında 5 milyar lira fazla verdiği bilgisi verildi. Ancak bütçeyi devasa açıktan kurtarıp fazla veren görüntüye kavuşturan paranın, Merkez Bankası'ndan geldiği belirtilmedi. Resmi verilere göre ocak ayında bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 62.5 oranında artarak 56.5 milyar liradan 91.8 milyar liraya fırladı. Buna karşılık vergi gelirleri sadece yüzde 7 artarak 51.9 milyar liradan 55.7 milyar liraya çıktı.

MERKEZ OLMASAYDI

Giderlerdeki 35.3 milyar liralık devasa artışa rağmen vergi gelirlerindeki artışın 3.7 milyar lirada kalmasının yaratacağı büyük bütçe açığı riski ise Merkez Bankası'ndan gelen yaklaşık 33 milyar 874 milyon liralık devasa kâr aktarımı ile kapatıldı. Ekonomi yönetimi, aldığı sürpriz bir kararla normalde nisan ayında bütçeye girecek olan 2018 yılı Merkez Bankası kârını ocak ayına çekmişti. Geçen yılın ocak ayında tüm kamu kurumlarından bütçeye sadece 1 milyar 40 milyon lira para girerken bu sürpriz karar sayesinde bütçeye Merkez ve diğer kurum kârlarıyla birlikte 35 milyar 143 milyon liralık kaynak girişi oldu. Merkez'in kâr aktarımı her yıl olduğu gibi nisana bırakılmış olsaydı bütçe gelirleri 96.9 milyar değil, 63 milyar lirada kalacak ve ocakta bütçe 5 milyar fazla değil, 28.8 milyar liralık rekor açık verecekti.

VERGİ GELİRLERİ AZALDI

Ekonomideki durgunluk, KDV ve ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) gelirlerine direkt yansıdı. Adeta piyasanın nabzını tutan veri olarak gösterilen KDV tahsilatı geçen yıla göre 400 milyon lira düşerek 8.2 milyar liraya geriledi. Yılbaşı vergi zamlarına rağmen ÖTV gelirleri artmadığı gibi geçen yılın ocak ayına göre 958 milyon lira birden azalarak 10 milyar 582 milyon liraya düştü. ÖTV'de en büyük düşüş ise 910 milyon liralık devasa kayıpla sıfır araç alımında yaşandı. Aynı şekilde petrol doğalgaz ÖTV'si ile dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV'de ciddi kayıplar oluşurken bir tek alkol ve tütün ÖTV'sinde gelir arttı. Bu gelir kayıpları piyasada ciddi durgunluk yaşandığının kanıtı oldu. Tarımsal ürünler başta olmak üzere ithalat artışı, ithalden alınan KDV'nin artmasını sağladı.

Örtülü harcama yüzde 31.6 arttı

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın harcama yetkisinde olan bütçedeki gizli hizmet giderleri de geçen yılın aynı ayına göre yüzde 31.6 oranında artarak ocak ayında 215 milyon 724 bin liraya ulaştı. Geçen yıl ocakta örtülü ödenekten 163.9 milyon lira harcanmıştı. Ocak ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın brüt maaşı da geçen yıla göre yüzde 27.1 oranında artırılarak 59 bin liradan 75 bin liraya çıktı. Seçim yılı olması nedeniyle bütçeden 5 siyasi partiye toplam 772 milyon 355 bin lira Hazine yardımı aktarıldı.

https://www.sozcu.com.tr/2019/ekonomi/34milyarliralikmerkezmakyaji3548192/?fbclid=IwAR1hIX8FsiwjYGvl8c0YoLrYnscY7UCJJuMRdkmb7oqiyvqKeMoiQrNhho