Çöken AVM’li siteyi kuru dere yatağına yapmışlar

Diyarbakır’da depremin vurduğu 4 bloktan oluşan ve altında 4 katlı AVM bulunan Diyar Galeria sitesinin zemin etüdünün konut inşasına uygun olmadığı, yumuşak zeminden oluşan arazinin eski kayıtlarda kuru bir dere yatağı olduğu öğrenildi.

Depremin ilk gününden beri kolon ve kiriş kesme iddialarıyla gündemden düşmeyen ve iki bloğu tamamen yıkılan Diyar Galeria sitesinde resmi makamlara bildirimde bulunulmadan ve hiçbir mühendislik hizmeti alınmadan bazı işyerleri ve konutlarda iki büronun birleştirilerek tek büro haline dönüştürüldüğü, bu tadilat değişikliği yapılırken duvar yıkma işlemleri sırasında kolon ve kirişlerin de hasar gördüğü bildirildi.

SAVCILIK BİLİRKİŞİLERE ÇÖKME NEDENİNİ SORDU

Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı Deprem Suçları Soruşturma bürosu savcılarınca yürütülen soruşturma kapsamında; jeoloji, inşaat mühendisleri ve mimarlardan oluşan bilirkişi heyetinden, Diyar Galeria sitesinin zemin etüdü dahil olmak üzere çökme nedenlerinin rapor haline dönüştürülmesi istendi. Hazırlanan risk analizi raporuna göre, 25 yıllık AVM ve sitenin yıkılmaması için neredeyse hiçbir neden bulunmadığı ortaya çıktı.

KURU DERE YATAĞI GEÇİYOR, ZEMİN ETÜTÜ YAPILMAMIŞ

Ruhsat işlemleri 1998 yılında tamamlanan ve aynı yıl yapımına başlanan 4 katı AVM’den oluşan 4 bloklu Galeria'nın yer altı sularına bağlı kaygan ve yumuşak zemin üzerine inşa edildiği öğrenildi. Zeminin kayalık zeminden ziyade kum ve kil ağırlıklı, balçık, bataklık ve kurumuş bir dere yatağı olduğu için konut inşasına kesinlikle uygun olmadığı bildirildi.

Zemin etüdü yapılmadığı gibi, zemin iyileştirmesinin de yapılmadığı ve bu konuda hiçbir mühendislik hizmeti alınmadan AVM ve konut inşasına başlanıldığı bildirildi. Zeminin bazalt kaya taşları platosunda olması halinde konutların kolay kolay yıkılamayacağı, ancak zeminde su kaynağı olan yapıların yüksek kalite standartlarında inşa edilmesi halinde bile temel ve kolonların süreli su, nem ve rutubete maruz kalması nedeniyle binanın zaman içinde zayıflayarak mukavemeti düştüğü için yıkılmasının kaçınılmaz olduğu vurgulandı.

STATİK YAPISIYLA ÇOK FAZLA OYNANMIŞ

Temelin su çektiği için taşıyıcıların çürümeye başladığı ve buna dair herhangi bir önlem alınmadığı kaydedildi. Zemin etüdünden ziyade yapıların inşa edildikten sonra sıklıkla el değiştirmesi nedeniyle hiçbir mühendislik hizmeti alınmadan, resmi makamlara bildirim yapılmadan, projede kolon ve kirişlerin nereden geçtiğine bakılmadan gelişigüzel yapılan tadilat değişiklikleri nedeniyle de Galeria sitesinin zarar gördüğü bildirildi.

Ruhsatlı projesinde içindeki bazı konutların dubleks inşa edildiği ve merdivenle aşağı kata inildiği, ancak bazı işyerleri ve konutların ya bitişik iki konut arasındaki duvarları yıkarak tek büro haline dönüştürdükleri, bazılarının da üst kattan alt kata merdiven açtıkları için yapıya farkında olmadan ciddi zarar verdikleri bildirildi.

BETON NUMUNESİ C20'NİN BİLE ALTINDA

Asmolen tavan sistemi olduğu için yapının ciddi hasar aldığı belirtildi. 25 yıllık yapının sürekli el değiştiren kat maliklerince gelişigüzel tadilat ve projeye aykırı işlemleri nedeniyle binanın “Yorgun yapı” haline geldiği kaydedildi.

Yapının demir ve beton kalitesinin de standartların altında kaldığı, bu denli devasa bir projeye kullanılması gereken betonun C35 olması gerekirken, alınan karot örneklerinin incelenmesinde C20'nin bile altında kaldığı öğrenildi. Yıkanmamış ve elenmemiş kum kullanıldığı tespit edildi.

Düşük kalitede malzemelerin de kullanılmasıyla yıkımın kaçınılmaz hale geldiği vurgulandı. Binanın altındaki kapalı otopark, oto yıkama ve spor merkezinin de zemindeki hareketlilikten kaynaklı zaten sağlım zemin üzerinde olmayan yapının yıpranarak gevşediği, deprem gibi şiddetli sarsıntılara karşı direncini ve mukavemetini kaybettiği ifade edildi.

Kolon ve kirişlere dökülen betonun da sağlıklı dökülmediği, demir aralıklarının mühendislik hesaplaması yapılmadığı, demirler arası bağlantıların doğru hesaplanmadığı için betonun demirle bütünleşmesinin tam olarak sağlanmadığı da tespit edilen etkenler arasında yer alıyor.

ASMOLEN TAVAN NEDİR?

Diyar Galeria'da kullanılan asmolen tavan sisteminin strafor (köpük) olan en problemli bir sistem olduğu belirtiliyor. Nedeni ise uzmanlarca sıva tutturmasının oldukça zor olduğu açıklanıyor. En büyük probleminin yangına dayanıklı olmadığı ifade edilirken, gerek nakliyesi, gerekse işçiliğinin en az olduğu bir sistem olarak kabul ediliyor. En ağır asmolen döşeme türü kil maddelerinden yapılanlar olurken, en çok tercih edilen asmolen döşeme türünün ise gaz beton olduğu ifade ediliyor.

Sözcü