Çürük binaları yıkın çadırları stoklayın

Yalnız İstanbullular değil Türkiye “İstanbul depreme hazır mı” sorusuna yanıt arıyor. Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhcu, acil yapılması gerekenleri anlattı.

Türkiye'yi sarsan deprem felaketi sonrasında gözler bir kez daha deprem riski altındaki İstanbul'a döndü. Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhcu, depremi bekleyen İstanbul'da acil olarak yapılması gerekenleri madde madde SÖZCÜ'ye açıkladı.

“Afet projesi” olarak nitelediği Kanal İstanbul projesinin derhal iptal edilmesi gerektiğini vurgulayan Muhcu, “Kentin zayıf zeminli bölgeleri yapıdan arındırılmalı, çürük binalar yıkılmalı” dedi. İstanbul'da elektrik, su altyapısı hazırlanmış hiçbir çadır kent alanı olmadığına da dikkat çeken Muhcu, Kızılay ve AFAD'ın her iki yakada çadır ve konteyner stokları oluşturması gerektiğini vurguladı. Muhcu şunları kaydetti:

Eyüp Muhcu

ACİL VAPUR YAPILSIN

“Çadır stoklarının bir yakadan, bir yakaya hatta bir ilçeden bir ilçeye bile taşınamayacağını düşünerek önlem almalıyız. Deprem öncesinde çadır ve konteyner stoklarının üretilmesi şart. Maraş depremleri sonrası gördük ki Kızılay'ın hiçbir stoku yok. Konteyner, prefabrik bina yok. En azından İstanbul'da İBB ve ilçe belediyeleri, AFAD ve Kızılay'la bir araya gelip bunu organize etmeli.”

İstanbul'un ulaşımının depremde büyük ölçüde çökeceğini söyleyen Muhcu, deniz ulaşımının kurtarıcı olacağını bu yüzden acilen vapur üretimi yapılması gerektiğini kaydetti. “Şişli'den Çatalca'daki açık alanlara karayolundan gidemezsiniz” dedi.

Trump AVM'nin bulunduğu alan aslında geçici barınma merkezi.

AVM ve mezarlıklarda toplanacağız

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı'nın çalışması sonucu kentteki 39 ilçenin afet sonrası ‘Toplanma ve Geçici Barınma Alanları' belirlenerek 2020'de kamuoyuna açıklandı. Kentte toplam 32 milyon metrekarelik  859 adet toplanma ve barınma alanı belirlenmiş durumda. Bu haritaya göre “toplanma alanları” içinde AVM'lerin önündeki meydanlar ve mezarlıklar, “geçici barınma alanları” içinde de AVM binaları bulunuyor.

Deprem nedeniyle konutları kullanılamaz hale gelen nüfusun barınma ihtiyacının karşılanacağı “geçici barınma alanları” olarak millet bahçeleri, stadyumlar, meydanlar, açık spor alanları, parklar, askeri alanlar, spor tesisler ve AVM'ler belirlendi. Bu alanlar içinde Sultanahmet Meydanı, Taksim Meydanı ve Gezi Parkı, Şişli'deki  Nişantaşı Citys AVM, Cevahir AVM, Trump AVM, Profilo AVM, Özdilek AVM, Kanyon AVM'nin de aralarında bulunduğu çok sayıda bina ve meydan yer alıyor. Toplanma alanları içinde Gülhane Parkı, Sultanahmet Cami, İÜ Beyazıt Kampüsü, Maçka Parkı, Feriköy Mezarlığı, Zincirlikuyu Mezarlığı gibi noktalar bulunuyor.

Çadır kent alanlarını açıklayın!

İBB, AFAD'ın talebi üzerine toplanma ve barınma alanlarının çoklu afet risk analizlerini yaparak revize etti. Bu kapsamda 130 çadır alanı belirlendi. Ancak bu alanda tek yetkili olan AFAD, çadır alanlarını kamuoyuna açıklamadı. Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu AFAD'a “Çadır kentler için nereleri ayırdınız? Alt yapısı, planı, çadırları, seyyar tuvaletleri, mutfağı hazır mı? İstanbul bunu merak ediyor, açıklayın” çağrısında bulundu. Giritlioğlu, Kanal İstanbul çevresindeki boş alanların rezerv yapı alanı ilan edildiğini hatırlatarak “Rezerv alanları yanlış anladıkları için Kanal İstanbul'u kalıcı konut alanı olarak düşünüyorlar. İstanbul'da çadır kent kurabilecek boş alanımız yok. Kentin planlarında afet senaryoları içinde yer alması gerekiyor. Ama öyle bir senaryo da yok” dedi.

73 köprü ve viyadükün güçlendirmesi yapılmadı

İstanbul'da deprem yaratacağı tahmin edilen Kuzey Anadolu Fay Hattı Marmara Denizi'nin ortasından geçiyor. Bu nedenle Adalar ve Marmara Denizi'ne daha yakın olan bölgeler daha büyük risk altında. Zemini zayıf olan depremde ağır hasar alacağı tahmin edilen bölgeler; Anadolu yakasından MaltepePendik hattı, Avrupa Yakası'nda Büyükçekmece'den başlayarak BakırköyZeytinburnu ve Tarihi Yarımada'ya kadar gelen kısım. Karayolları Bölge Müdürlüğü verilerine göre de İstanbul ve çevresinde 305 köprü ve viyadükte sismik izolasyon sistemi uygulandı ve güçlendirme çalışmaları yapıldı.

Yine en son 2020'de yapılan açıklamalara göre depreme karşı henüz güçlendirilmesi yapılmamış 73 köprü ve viyadük bulunuyordu. 15 Temmuz Şehitler (Boğaziçi Köprüsü) ve Fatih Sultan Mehmet köprüleri sismik olarak güçlendirildi. 2016 yılında açılan Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nün de şiddetli depremde bile ayakta kalacak şekilde tasarlandığı açıklanmıştı. Marmara Denizi'nin altından geçen Avrasya ve Marmaray tünellerinin de 7.5 büyüklüğündeki depreme dayanıklı şekilde inşa edildiği belirtiliyor.

250 bin bina hasar görecek.

10 bin kişinin yaşadığı 318 bina her an yıkılabilir

İstanbul genelinde resmi kayıtlarda 1 milyon 166 bin bina bulunuyor. Binaların 255 bini 1980 öncesinde, 533 bini 19902000, 376 bini de 20002019 yılları arasında inşa edildi. “İstanbul Olası Deprem Kayıp Tahminlerinin Güncellenmesi Projesi” sonuçlarına göre; İstanbul'da meydana gelecek 7.5 büyüklüğündeki bir deprem senaryosunda yaklaşık 48 bin binanın ağır veya çok ağır, 146 bin binanın ise orta hasar alacağı tahmin ediliyordu. İBB Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı'nca yapılan güncel tahminlere göre ağır veya çok ağır hasar alacağı tahmin edilen bina sayısı önceki çalışmalarda tahmin edilen sayıya oranla 1.8 kat; orta hasar alacağı tahmin edilen bina sayısı ise 3.3 kat arttı.

Buna göre İstanbul'da 91 bin 81 bina ağır veya çok ağır hasar, 167 bin 116 bina orta hasar alacak. Yani yaklaşık 250 bin bina hasar görecek. Şu an İstanbul'da depreme gerek kalmadan olduğu yerde çökecek hiçbir mühendislik hizmeti almamış yaklaşık 10 bin kişinin yaşadığı 318 bina bulunuyor.

İSTANBUL DEPREME HAZIR MI?

93 riskli okulun 76'sı yıkılıp yeniden yapılacak

Depremde yıkılma riski taşıyan okullar kapatıldı.

İstanbul Valiliği'nin son açıklamasına göre İstanbul'da 1999 yılı öncesinde inşa edilen bin 418 okulun 67'sinin depreme dayanıklı, bin 351'inin de riskli olduğu tespit edildi. Riskli okulların 769'u güçlendirildi, 367'si yıkılıp yeniden yapıldı. 87 okul da başta Milli Eğitim Bakanlığı olmak üzere diğer kurum ve kuruluşlarca güçlendirildi veya yıkılıp yeniden inşa edildi. Geriye kalan 128 riskli okulun 109'unun yıkılıp yeniden yapılması, 19'unun güçlendirilmesi kararlaştırıldı.

2022 yılında 128 riskli okulun 35'indeki öğrenciler başka okullara nakledilerek güçlendirme ve yeniden yapım proje çalışmalarına başlandı. 6 Şubat 2023 depremlerinin ardından da geriye kalan 93 riskli okulun 76'sının yıkılıp yeniden yapılması; 17'sinin de güçlendirilmesi kararlaştırıldı. 20 Şubat 2023 Pazartesi günü itibarıyla da 93 riskli okul kapatıldı

Bin 545 kamu binası ya güçlendirildi ya yıkıldı

2019'daki İstanbul depreminde Bakırköy'deki adliye binasında çatlaklar oluştu.

Marmara depreminin ardından 2006 yılında İstanbul Valiliği bünyesinde kurulan İstanbul Proje Koordinasyon Birimi, İstanbul Sismik Riskin Azaltılması Projesi (İSMEP) kapsamında kentteki okul, hastane, yurt, idari ve sosyal hizmet binalarının depreme karşı güçlendirilmesi için çalışmalara başladı. Güçlendirilmesi gereken 4 bin kamu binasından bin 545'inin proje kapsamında güçlendirildiği veya yıkılarak yeniden yapıldığı belirtiliyor.

Hastanelere sismik izolatör

Çapa Mono Blok binasının içler acısı hali.

2020'de açıklanan verilere göre İSMEP kapsamında bin 126 hastane, poliklinik, sağlık ocağı, idari bina, yurt, sosyal hizmet binalarının tamamına yakını güçlendirildi, her yapıya özel tasarlanan sismik izolatör sistemi kuruldu. Sismik izolatörler; yeni yapılan Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi, Kartal Dr. Lütfi Kırdar Şehir Hastanesi, Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesi'nde bulunuyor. Marmara Üniversitesi Başıbüyük Eğitim ve Araştırma Hastanesi de sismik izolatör teknolojisi ile güçlendirildi. Ancak İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ve İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi'nde bina güvenliği bulunmadığı biliniyor.

Sözcü