Kış aylarında rekor fiyatıyla zam şampiyonu olan domates, biber, patlıcan gibi sebzeler yıllar sonra tanzim satış noktalarını tekrar ortaya çıkarmıştı. Vatandaş da çözüm olarak bu ürünlerin konservesini yapmaya başladı. Konserve sebzeye talep 3 kat artınca piyasada kavanoz kapağı yok satıyor.
Türkiye'de yıllık kapak üretiminin 1 milyar adet olduğunu söyleyen kavanoz kapağı üreticisi Halil İbrahim Güzelgül, “Geçen yıl kış aylarında sebze fiyatları uçunca vatandaş bu yıl evde konserve yapımına daha çok yöneldi. Bir de bu yıl sebze üretimi fazla oldu. Konserve fabrikaları da üretimi artırdı. 24 saat üretim yapıyoruz yine de talebin yarısını bile karşılayamıyoruz” dedi.
Güzelgül, şöyle konuştu:
“Türkiye'de önemli kapak üreticileri mevcut. Yıllık kapak üretimi 1 milyar adet. Ancak bu yıl büyük sıkıntılar yaşandı. Şu anda piyasada kapak bulunamıyor. Bunun 3 sebebi var. Geçtiğimiz yıl elinde stoku bulunan toptancılar yeni sipariş vermedi. Biz kış aylarında sipariş alıyor daha sonra üretime geçiyoruz. Yani sipariş kadar üretim yapıyoruz. Stoklarına güvenen toptancılar bu yıl ki aşırı talebi öngöremedi ve haliyle kapak bulunamadı.”
Kışın sebze fiyatlarının yüksek olması nedeniyle vatandaşın büyük sıkıntı yaşadığını hatırlatan Güzelgül, “Bu yıl aynı sıkıntıyı yaşamak istemeyen vatandaş, sebze fiyatları düşükken aldı, konserve yapmaya başladı. Ev hanımlarının konserveyi daha yoğun olarak gündemine alması, evsel kapak talebini de artırdı. Bir de bu yıl domates üretimi çok fazla oldu. Bu sebeple konserve fabrikaları üretim kapasitelerini artırdı. Ucuza domates, biber bulan fabrikaların da konserve kapak talebi arttı. Piyasanın en büyük firmaları yüzde 7080 fabrikalara, yüzde 2030 da evsel kullanıma yönelik kapak üretimi yapar. Bu yıl Türkiye'nin en büyük firmaları sadece fabrikalara üretim yapmaya başladı. Evsel kapak piyasası da bu sebeple durma noktasına geldi”
Küçük ve orta ölçekli üreticilerin şu anda evsel pazar için üretim yaptığını belirten kavanoz kapağı üreticisi Güzelgül, “Ben kendi tesislerimde 24 saat üretim yapıyorum. Yine de gelen taleplere yetişemiyorum. Yeni sipariş kabul etmiyorum. Hatır gönül ile aldığım siparişler var. Piyasadan bildiğimiz toptancı arkadaşlarımız için üretim yapıyorum. Ben yeni sipariş almamama rağmen yetişemiyorum.” dedi.
Talebin yarısını dahi karşılayamadığını belirten Güzelgül, “Bütün kapak üreticileri şu an aynı durumda. Geceli gündüzlü üretim var ancak talep çok fazla. Bir koli kapağın maliyeti 100 lira civarında. Kolide 600 kapak bulunuyor. 6 kapağın maliyeti ortalama 1 lira. Kapak başına 25 kuruştan perakende satış dahi kâr getirir. Şimdi piyasada tek bir kapak için 12 lira talep eden esnaflar var. Yoğun talep fırsata çevrilmiş durumda. Kapağın değeri bir anda yaklaşık 10 kat arttı. Bir ay daha piyasada talep olur. Ondan sonra duraklama başlar” ifadelerini kullandı.
Konya Kalaycılar, Aleminyum, Züccaciye ve Hırdavatçılar Odası Başkanı İbrahim Işık da kavanoz kapağı krizine ilişkin olarak, “Bu yıl konserve ve kapaklarına yoğun bir talep var. Geçtiğimiz yıllarda kapaklar elimizde kalırdı, bu yıl bulamıyoruz. Üyelerimizden edindiğimiz bilgiye göre birçok esnafımızda kapak kalmadı. Esnaflarımızdan bazıları Sivas’tan kapak tedarik etti ama o da yetersiz kaldı” dedi.
Esnaf Yaşar Demir, “Kışa hazırlık yapan birçok vatandaş cam konserve ve kapaklarına yoğun talep gösterdi. Kapakları 1 liradan satışa sunduk. Şu an elimizde kapak kalmadı. Geçen yıl elimizde kapak kalmıştı, bu yıl ise yok satıyoruz. Hala birçok müşterimiz kapak soruyor ama bulunmadığından dolayı veremiyoruz. Bizde kapak kalmadığı için müşterilerimizi başka esnaf arkadaşlara yönlendiriyoruz ama onlarda da kapak kalmadığını öğrendik” ifadelerini kullandı.
Konyalı ev kadınlarından Munire Abka, “Konya’da bu dönemlerde genellikle salça ve acılı sos yaparız. Kavanozumuz var ama kapak bulmakta çok zorluk çektik. Geçtiğimiz yıldan biraz kapağımız vardı ama yetersiz kaldı. En az 20 30 işletmeye gittim kapak yoktu. En son çarşıda bir yerden kapak bulabildim” şeklinde konuştu.
Anadolu'nun birçok bölgesi gibi Elazığ'da da kavanoz kapağı zor bulunuyor. Kavanoz kapaklarında yoğun bir talep olduğunu ifade eden zücaciyeci Mehmet Karaca, iş yerinde şu anda kavanoz kapağı olmadığını söyleyerek, “Kış ayı olduğu için de vatandaşların yoğun bir şekilde kavanoz ve kavanoz kapağı talepleri var. Bizde kavanoz kapağı yok o yüzden de müşterilerimiz kavanozla birlikte alıyorlar” diye konuştu.
Esnaf Hüseyin Tavus ise piyasada kapak sıkıntısı olduğunu belirterek, “Kavanoz kapaklarına yoğun bir talep var, bu da arz talep meselesinden kaynaklı. Talepler yoğun olunca bazı fırsatçılar kavanoz kapaklarını değerinden yüksek bir fiyata veriyor. Vatandaşlar da almak zorunda kalıyor. Günde üç beş koli kapak satıyoruz ancak piyasada bir kapak sıkıntısı var” ifadelerini kullandı.
Kış ayının yaklaşmasından ve sebze fiyatlarının yükselmesinden dolayı stok yapmak zorunda kaldıklarını belirten ev hanımı Ayten Çekil, “Ancak kavanoz ve özellikle kavanoz kapağı bulmakta zorluk çekiyorum. Normalde bu tür malzemeler züccaciyeciler de satılıyor ancak orada bile bulmak neredeyse imkânsız hale geldi. Olanlarda normal fiyatının üstünde bir fiyat söyleyerek bu sıkıntıdan kendine kâr sağlamak istiyor. Memlekette bir kavanoz kapağı karaborsaya düşmemişti o da oldu” diye konuştu.
Bursa Pazarcılar Derneği Başkanı Refik Aksu, ev hanımlarının ağustos ayında konserve için kollarını sıvadığını, hazırlıkların ekim sonunda biteceğini söyleyerek şöyle konuştu;
“Okullar açılmadan bir ay önce kadınlar kışlık ihtiyacı olan konservelik ürünleri ağustos ayında kavanozlanmaya başlar. Ekim sonunda bu işlem biter. Çünkü sebzeler bundan sonra seralarda yetişecek. Biraz pahalı olacak. Sezonda tarladan tezgaha düşen biberin fiyatı 33,5 TL’ydi. Sezon sonu yeni fiyatı ise 45 TL olacak. Patlıcan bu sezon uygundu 1,5 2 TL’ydi. Sezon sonu 33,5 TL civarında olacak. Domates 22,5 TL’den alındı. Seraya düşer bundan sonra fiyatı da 33,5 TL olur. Barbunya 56’TL, şeker fasulyesi 78 TL’den satıldı. Kısacası bu saydıklarımızın hepsinin tarladaki son günleri”
https://www.sozcu.com.tr/2019/ekonomi/tanesi2tlyekadarciktikavanozkapagibulunamiyor5342233/